Χαρακτηριστικό όλης αυτής της κρίσης που προκαλέστηκε από την κατάρρευση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος ( πτώχευση «Leehman Brothers», 2008 ) και την χρεοκοπία της εγχώριας κρατικοδίαιτης διαπλεκόμενης κομματοκρατίας της «Μεταπολίτευσης» ήταν πως δέσποζε η τοκογλυφία ενώ απουσίαζε η παραγωγή. Απάντηση στην σκόπιμη χρεοκοπία της χώρας μας έδιναν η ανακήρυξη και «τιτλοποίηση» της ελλαδικής ΑΟΖ ( Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ) μαζί με τις ΑΠΕ ( Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ). Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί με τις δικές της δυνάμεις.
Το παρακάτω άρθρο, παρουσιάζει στοιχεία ευρέως άγνωστα για το ισχύον νομικό καθεστώς περί πλειστηριασμών ενυπόθηκων ακινήτων, που εφόσον ισχύουν-και ισχύουν- δεν αιτιολογούν τον κοπετό και τις κραυγές για «700.000 ξεσπιτώματα». Όποιοι κι όσοι θέλουν μπορούν να αντιπαρατεθούν με την συντάκτρια αλλά και όλοι όσοι αδυνατούν, ας εξηγήσουν πού αποβλέπουν με τις φωνασκίες. Γεγονός είναι πως με μισές αλήθειες ή ολόκληρα ψεύδη ούτε αντιπολίτευση ούτε πολιτική ασκείται. Ν. Καραβαζάκης
Της Βάσως Αγγελέτου
Σε βασικό πεδίο της προεκλογικής αντιπαράθεσης έχουν εξελιχθεί οι πλειστηριασμοί με αφορμή την σύγχυση που προκάλεσαν στον δικηγορικό κόσμο οι αντικρουόμενες αποφάσεις του Αρείου Πάγου αναφορικά με το δικαίωμα των servicers να επισπεύδουν πλειστηριασμούς έναντι «κόκκινων» δανείων που ανήκουν σε funds.
Η διαρροή της πρόσφατης απόφασης του Αρείου Πάγου, που αναγνωρίζει το δικαίωμα των εταιρειών διαχείρισης να ασκούν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης έναντι των funds πυροδότησε ακόμη μεγαλύτερη φημολογία για εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα, και δη πρώτες κατοικίες, που θα βγουν το επόμενο διάστημα στο «ηλεκτρονικό σφυρί».
Προς αποκατάσταση της αλήθειας για το ύψος των σχεδιαζόμενων πλειστηριασμών, αλλά και το είδος των ακινήτων που θα ρευστοποιηθούν την επόμενη πενταετία, η ένωση των εταιρειών διαχείρισης διευκρινίζει ότι 600.000 ακίνητα είναι συνολικά οι εξασφαλίσεις για όλα τα κόκκινα δάνεια που διαχειρίζονται οι servicers, ύψους 83 δισ. ευρώ.
Εξ αυτών, μόνο το 50% αφορά σε κατοικίες και ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των πρώτων κατοικιών (περίπου 30-35%), για τις οποίες η συντριπτική πλειονότητα των οφειλετών έχει συμφωνήσει σε πρόγραμμα ρύθμισης του δανείου με τον πιστωτή. Πηγές των εταιρειών διαχείρισης αναφέρουν στο Capital.gr ότι οι πρώτες κατοικίες των ευάλωτων νοικοκυριών -σύμφωνα με τα κριτήρια του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου- είναι πολύ μικρότερο ποσοστό.
Επιπλέον, η εκκρεμότητα που έρχεται να λύσει με την απόφασή του το ανώτατο δικαστήριο δεν αποτελούσε εμπόδιο για τη διενέργεια των πλειστηριασμών που επιστρέφουν σε τροχιά κανονικότητας μετά από τη 10ετή κρίση και τα μορατόρια της πανδημικής περιόδου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των funds, φέτος προγραμματίζονται περί τους 35.000 – 40.000 πλειστηριασμούς συνολικά.
Τρεις λύσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας
1. Ενδιάμεσο Πρόγραμμα: Όποιος δανειολήπτης πληροί τα κριτήρια του ευαλώτου, μπορεί να καταθέσει αίτημα προστασίας στο Ενδιάμεσο Πρόγραμμα μέσω της σχετικής πλατφόρμας στον ιστότοπο της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Μόλις η αίτηση εγκριθεί, εκτός από πλήρη προστασία από τους πλειστηριασμούς, οι δανειολήπτες λαμβάνουν επιδότηση της δόσης του στεγαστικού τους δανείου από 70 έως 210 ευρώ μηνιαίως.
Ο ορισμός του «ευάλωτου οφειλέτη» είναι συγκεκριμένος και βασίζεται σε αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Για να λάβει κανείς τη βεβαίωση μέσω της ειδικής πλατφόρμας, θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
α) το συνολικό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού και έως του ποσού των 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
β) η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 120.000 για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.
Το Ενδιάμεσο Πρόγραμμα λειτουργεί έως «γέφυρα» ανάμεσα στη λήξη των προηγούμενων μέτρων προστασίας της πρώτης κατοικίας και τη σύσταση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων που αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024. Μόλις τεθεί σε ισχύ,
Μέχρι στιγμής, πάντως, η προσέλευση των ευάλωτων οφειλετών στο Ενδιάμεσο Πρόγραμμα είναι εξαιρετικά περιορισμένη (μόλις 118 οριστικές αιτήσεις και 20 υπαγωγές) και ο βασικός λόγος είναι ότι απαιτείται από τον αιτούντα να συναινέσει προκαταβολικά για την εκχώρηση του ακινήτου του στον Φορέα.
2. Πρόγραμμα στήριξης συνεπών δανειοληπτών: Σύμφωνα με τη λύση που ενέκριναν τράπεζες και ΥΠΟΙΚ για τη στήριξη των ευάλωτων αλλά συνεπών οφειλετών στεγαστικών δανείων, 30.000 δικαιούχοι θα λαμβάνουν επιδότηση ίση με τη μισή αύξηση της δόσης του στεγαστικού τους που οφείλεται στην άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά τρεις μονάδες βάσης από τον περασμένο Ιούλιο.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περισσότεροι από 20.000 δανειολήπτες έχουν κάνει αίτηση στην πλατφόρμα και τον Απρίλιο αναμένεται να καταβληθούν στους δικαιούχους οι πρώτες επιδοτήσεις από τις τράπεζες.
3. Εξωδικαστικός: Πιο μόνιμο και δομικό χαρακτήρα, ως μέτρο ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, έχει ο εξωδικαστικός μηχανισμός. Όπως αποκάλυψε το Capital.gr, δικαιούχοι για ένταξη στον εξωδικαστικό -που ρυθμίζει συνολικά τις οφειλές των ιδιωτών και των επιχειρήσεων σε τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικούς φορείς με τη συνδρομή αλγόριθμου- δε είναι μόνο οι «κόκκινοι» οφειλέτες, αλλά και οι ενήμεροι που έχουν υποστεί μείωση εισοδήματος άνω του 20%.
Σύμφωνα με τις νέες αλλαγές που αναμένεται να καταθέσει με τροπολογία το ΥΠΟΙΚ την ερχόμενη Τρίτη, στον εξωδικαστικό θα ρυθμίζονται εφεξής και οφειλές προς έναν μόνο πιστωτή -όπως, για παράδειγμα, στεγαστικά δάνεια. Με αυτόν τον τρόπο, ανοίγει ο δρόμος για μια ρύθμιση με μακροχόνιο ορίζοντα και κούρεμα 22% -κατά μέσο όρο- που προκύπτει μέσω ειδικού αλγορίθμου.
Και στις διμερείς ρυθμίσεις που συμφωνούνται μεταξύ οφειλετών και servicers, πάντως, προβλέπονται σημαντικά κουρέματα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ένωσης, στα στεγαστικά δάνεια οι ρυθμίσεις περιλαμβάνουν σε πολλές περιπτώσεις άφεση χρέους που κυμαίνεται μεταξύ 35% – 40%, στα καταναλωτικά 50% – 65%, στα δάνεια μικρών επιχειρήσεων (SB) 55% και στα μεγάλα εταιρικά δάνεια (Wholesale) περίπου 40%.
Διευκρινίζεται, πάντως, ότι τα ποσοστά αυτά αφορούν μέσους όρους και σε καμία περίπτωση «κανόνα», αφού το κούρεμα που ενδεχομένως περιλαμβάνει κάθε ρύθμιση συνδέεται άρρηκτα με τις οικονομικές δυνατότητες και η περιουσιακή κατάσταση των οφειλετών διαφέρουν και εκτιμώνται κατά περίπτωση.a
Ξαφνικά, μετά την μεγάλη του επιτυχία στην Άγκυρα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έκανε μια δήλωση στη Σαουδική Αραβία, που προκάλεσε αίσθηση, καθώς ανατρέπει την μέχρι σήμερα ελληνική πολιτική για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.
Συγκεκριμένα δήλωσε στο Arab News:
«Το Αιγαίο είναι ένας παράδεισος στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού.»
Ολόκληρη η δήλωση του υπουργού έχει ως εξής:
«Η Ελλάδα πιστεύει στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο, για να βρει πετρέλαιο, για έναν πολύ, πολύ απλό λόγο. Χρειαζόμαστε 10 ή 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό από ότι, για παράδειγμα, στην Σαουδική Αραβία.
Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου. Και με όλο τον σεβασμό, το Αιγαίο αποτελεί έναν παράδεισο στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού.
Η Ελλάδα επιθυμεί να έχει ενεργειακό εφοδιασμό και να έχει πολύ καλές σχέσεις με το Σαουδαραβικό Βασίλειο, όμως η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου!»
Ο Νίκος Δένδιας ανατρέπει έτσι την εκπεφρασμένη από ετών πολιτική της πατρίδας μας να εκμεταλλευτεί τους υδρογονάνθρακες στις ελληνικές θάλασσες.
Δηλαδή κύριε υπουργέ οριοθετήσατε ΑΟΖ με την Αίγυπτο για να προστατέψετε τα ψάρια μας;
Όμως η συστηματικά προβαλλόμενη αυτή θέση της κυβέρνησης βλάπτει σοβαρά τα εθνικά θέματα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την οριοθέτηση ερευνητικών περιοχών (ήδη από το 2014), την χάραξη της ΑΟΖ και την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μέχρι τα 12 νμ. Η εξάσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων διέρχεται υποχρεωτικά μέσα από τις έρευνες υδρογονανθράκων, την προστασία της αλιείας (όπου και εδώ φαίνεται ότι έχει παραιτηθεί η Ελλάδα – βλέπε σχετικό πρόσφατο Σχόλιο του πόρταλ) και την εγκατάσταση ενεργειακών μηχανισμών (πχ θαλάσσια αιολικά πάρκα, αξιοποίηση κυματικής ενέργειας).
Με το να δηλώνει απερίφραστα η κυβέρνησηότι δεν την ενδιαφέρουν οι έρευνες στέλνει ένα λάθος μήνυμα στην άλλη πλευρά στην οποία δίδειστην πράξη Card Blanche να συμπεριφέρεται όπως θέλει, να κινείται εκτός διεθνούς πλαισίου και να προβάλλει τις πλέον απίθανες διεκδικήσεις (πχ βλέπε Τούρκο-Λιβυκό μνημόνιο και κήρυξη ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης διεμβολίζοντας την Ελληνική ΑΟΖ).
Ο κύριος Δένδιας έδωσε και ένα άλλο δώρο στον κύριο Τσαβούσογλου. Σταματούν και οι διερευνητικές μια και το κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η συζήτηση για τους υδρογονάνθρακες τους οποίους δωρίζουμε τώρα στους Τούρκους. Πως άραγε θα ερμηνευθεί η δήλωση Δένδια στην απέναντι όχθη του Αιγαίου; Στέλνει ένα μήνυμα και για τις συνεχιζόμενες έρευνες υδρογονανθράκων και από την Κυπριακή Δημοκρατία;
Επιτέλους καταλάβαμε γιατί η Ελλάδα δεν ήθελε οριοθέτηση ΑΟΖ με την Κύπρο. Φαίνεται ότι έφτασε η ώρα να ζητήσουμε από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να σταματήσει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην δική της ΑΟΖ που θα βοηθήσει σε μια γρήγορη επίλυση της κυπριακής τραγωδίας.
Φοβούμαι ότι η κυβέρνηση με συμμάχους την Ευρώπη και την Τουρκία, αποφάσισαν να σκοτώσουν την ΑΟΖ με στόχο η Ελλάδα να παραδοθεί αποκλειστικά στις Εισαγωγές Φυσικού Αερίου. Τέλος, μη ξεχνάμε ότι ο κύριος Δένδιας με αυτή του την δήλωση κατεδάφισε και τον EastMed!
ΥΓ. Χρειάζονται περισσότερες εξηγήσεις από την παρακάτω διευκρίνηση του ΥΠΕΞ. Τις αναμένουμε και επιφυλασσόμεθα να επανέλθουμε.
Διευκρίνηση ΥΠΕΞ:
1) Είναι προφανές ότι τα λεχθέντα δεν αφορούν το υπάρχον ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας. 2) Οι απόψεις του Υπουργού Εξωτερικών για την πράσινη ενέργεια και την αειφόρο ανάπτυξη είναι γνωστές και διατυπωμένες κατ’ επανάληψη. 3) Η παγκόσμια τάση τείνει προς την κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος, της πράσινης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών και υπηρετείται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη,όπως αποδεικνύεται από το μεγάλο βήμα της απολιγνιτοποίησης.
Σταδιακά η χώρα μετακινείται από την υιοθέτηση μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας (λοκντάουν, ενίσχυση του Ε.Σ.Υ, μαζικοί εμβολιασμοί) στην προώθηση πολιτικών ανάκαμψης της καθημαγμένης οικονομίας της. Η προσπάθεια αυτή πραγματοποιείται σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών ανακατατάξεων και συνεχιζόμενης απειλής εξ ανατολών (παρά τις διερευνητικές επαφές).
Πως μπορεί να αποφευχθεί η κατασπατάληση των κολοσσιαίων για τα ελληνικά δεδομένα πόρων του ταμείου ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό θα μπορούσαμε να μελετήσουμε ιστορικά προηγούμενα επιτυχημένης ανόρθωσης της οικονομίας μετά από σοβαρή και μακροχρόνια ύφεση. Το πιο γνωστό παράδειγμα τέτοιας φύσεως είναι το λεγόμενο νιού ντιλ, οι πολιτικές δηλαδή που προωθήθηκαν στην Αμερική από το 1933 έως το 1939
Α. Το νιού ντιλ και οι διαφορές του από τον κεϋνσιανισμό.
Ακόμη και σήμερα υπάρχει σύγχυση για την φύση και το περιεχόμενο των πολιτικών που συνθέτουν το νιού ντιλ. Το πιο συνηθισμένο λάθος είναι να θεωρείται το νιού ντιλ ως η αμερικανική εκδοχή του κεϋνσιανισμού. Κατά πρώτον όμως οι απαρχές διαμόρφωσης και εφαρμογής του νιού ντιλ προηγούνται χρονικά της τελικής διατύπωσης των θεωριών του Κέυνς.
Στο επίκεντρο του κεϋνσιανισμού, εν πάση περιπτώσει, βρίσκεται η ανάγκη αύξησης των δημοσίων δαπανών (για δημόσια έργα κ.λ.π.) με στόχο να αναθερμανθεί η οικονομία και να κινητοποιηθεί το παραγωγικό δυναμικό της που μένει αχρησιμοποίητο στα πλαίσια των υφέσεων. Οι πόροι για την αύξηση των δημοσίων δαπανών πρέπει να προέρχονται από δανεισμό ή εκτύπωση χρήματος.
Οι δημόσιες δαπάνες τώρα δεν είναι απαραίτητο να αφήνουν μόνιμο αποτύπωμα στην οικονομία. Αρκεί έστω και συγκυριακά να αυξάνουν την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και την συνολική ζήτηση αγαθών. Οι άνεργοι μπορεί, στην ακραία περίπτωση, να απασχολούνται «ανοίγοντας τρύπες στο έδαφος που μετά να τις βουλώνουν».
Στα πλαίσια του νιού ντιλ, αντίθετα, οι πόροι για την αύξηση των δημοσίων δαπανών προήλθαν από αύξηση της φορολόγησης των εχόντων και όχι από δανεισμό του δημοσίου, όπως πρότεινε ο Κέυνς. Στόχος ήταν να αναθερμανθεί η οικονομία χωρίς αύξηση του χρέους και δημιουργία ελλειμμάτων. Η αντιπαραγωγική διάθεση πόρων, εξάλλου, με «το άνοιγμα οπών στο έδαφος» μόνο και μόνο για να αυξηθεί το εισόδημα των εργαζομένων, δεν ήταν αποδεκτή από τους νιου ντίλερς.
Μια ακόμη σημαντική διαφορά μεταξύ των δυο εξεταζόμενων προσεγγίσεων αφορά τη στάση τους απέναντι στις τράπεζες. Ο Ρούσβελτ, ο πρόεδρος που προώθησε το νιού ντιλ, διαχώρισε τις εμπορικές από τις επενδυτικές τραπεζικές δραστηριότητες, με την περίφημη Glass Steagall act, κλείνοντας το δρόμο στην χρησιμοποίηση των καταθέσεων των αποταμιευτών για κερδοσκοπικά παιχνίδια, ήδη από το 1933.
Την εικόνα της παρέμβασης του Ρούσβελτ στο τραπεζικό σύστημα συμπληρώνει η εγγύηση των καταθέσεων από το κράτος καθώς και η ανάπτυξη παράλληλου προς τις ιδιωτικές τράπεζες κρατικού μηχανισμού χορήγησης δανείων.
Για τον Κέυνς η παρέμβαση στο τραπεζικό σύστημα δεν ήταν πρώτης προτεραιότητας ζήτημα. Ο Κέυνς θεωρούσε επιπλέον ότι μια τέτοια παρέμβαση θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη του επιχειρηματικού κόσμου. Το μόνο ζήτημα που ετίθετο για τον άγγλο οικονομολόγο ήταν η αναγκαιότητα πτώσης των επιτοκίων.
Β. Το νιού ντιλ, το ασιατικό αναπτυξιακό κράτος και η ελληνική ανάκαμψη
Ποιο είναι το ανάλογο φαινόμενο «του ανοίγματος οπών στο έδαφος» στη σημερινή Ελλάδα και πώς μπορεί να αποφευχθεί η κατασπατάληση των διαθέσιμων πόρων; Υπάρχουν, επιπλέον, στη χώρα μας κάποιες από τις προϋποθέσεις για να αξιοποιηθεί το ιστορικό παράδειγμα του νιού ντιλ ως πρότυπο εξόδου από την κρίση;
Φαινόμενο ανάλογο και μάλιστα χειρότερο από το «άνοιγμα οπών» θα ήταν η στήριξη επιχειρήσεων που καταφανώς και μακροπρόθεσμα δεν θα κρίνονταν ως βιώσιμες. Πολύ χαρακτηριστική θα ήταν και η ενίσχυση νέων «επενδύσεων» που θα κατέληγαν σε «γιαπιά» τα οποία δεν θα ολοκληρώνονταν ποτέ, όπως συνέβη πολλές φορές κατά την διάρκεια της μεταπολίτευσης.
Σήμερα πάντως φαίνεται να εξασφαλίζεται μερικώς μια πρώτη προϋπόθεση για την αποφυγή όλων αυτών των σκοπέλων και την επωφελή για την χώρα αξιοποίηση των κολοσσιαίων, μη δανειακών μάλιστα, πόρων που βρίσκονται στη διάθεση του κράτους. Γίνεται λόγος για το γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη προβάλλει ως όρος εθνικής επιβίωσης στα πλαίσια της απειλής εξ ανατολών. Η πραγματικότητα αυτή συνειδητοποιείται σε κάποιον βαθμό από μια μειοψηφική, κατά τα άλλα, μερίδα των ελίτ της χώρας.
Στα πλαίσια των σημερινών εκτάκτων συνθηκών συνειδητοποιείται επίσης ότι η πολιτική πρέπει να επιστρέψει ξανά στη διαχείριση της οικονομίας. Ότι η φύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε είναι βαθειά πολιτικοοικονομική. Δεν πρόκειται δηλαδή απλά και μόνον για ζήτημα παροχής επενδυτικών κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας από το κράτος, αλλά κυρίως για ανάγκη καθοδήγησης και οργάνωσης της επενδυτικής προσπάθειας, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων ιδίως, από το ίδιο το κράτος. Στόχος είναι να καρποφορήσουν οι επενδύσεις και να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη του τουριστικού και του μεταποιητικού τομέα.
Στο σημείο αυτό το ασιατικό πρότυπο του λεγόμενου αναπτυξιακού κράτους, ενός κράτους «ενσφηνωμένου» στην οικονομία και ταυτόχρονα αυτόνομου από αυτήν, έχει πολλά να μας διδάξει. Δεν φθάνει να παταχθεί η διαφθορά και η σπατάλη. Θα πρέπει να δοθεί δημιουργική και αξιοκρατικά αμειβόμενη διέξοδος στα προσόντα παλαιών και κυρίως νεοπροσλαμβανόμενων (με περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες) δημοσίων υπαλλήλων για την οργάνωση της όλης αναπτυξιακής προσπάθειας.
Και στην ελληνική και στην ασιατική περίπτωση τα όρια μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υπήρξαν και παραμένουν «θολά», αλλά στην μια περίπτωση αυτό συμβαίνει για πελατειακούς και κλεπτοκρατικούς λόγους ενώ στην άλλη για αναπτυξιακούς, που έχουν ως ισχυρό υπόβαθρο τους τον πατριωτισμό. Σε αυτό το σημείο καλούμεθα να μοιάσουμε στους ασιάτες και τους νιού ντίλερς και όχι βέβαια στην κολεκτιβιστικού τύπου ομαδικότητα των πρώτων. Μπορεί κανείς να είναι θερμός πατριώτης και να διατηρεί και να επαυξάνει άνετα την ατομικότητά του, όπως κατέδειξαν οι αρχαίοι.
Πηγές
Keynes sleight of hand: from Fabian eugenicist to world government high priest. By Matheu Ehret. Strategic culture foundation. January 9, 2021.
Keynes on the sequencing of economic policy: recovery and reform in 1933. By Sebastian Edwards. Working paper 24367. NBER. March 2018.
The <developmental state> and economic development. By Charlotte Ng. http://www.e-ir.info June 15 2008.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο του Δημήτρη Μυταρά (έτος 1972).
Στα τέλη του προηγούμενου Απριλίου, είχαμε γράψει ένα άρθρο για το πως η Σουηδία αντιμετώπιζε τον κορωνοϊό, καθώς ήταν μια από τις ελάχιστες χώρες παγκοσμίως, που δεν είχε κάνει lockdown, και είχαμε αναλύσει ένα πλήθος δεδομένων, για να βγάλουμε το συμπέρασμα στο τότε άρθρο μας, ότι η Σουηδία μάλλον είχε πετύχει στα του κορωνοϊού. Δείτε το άρθρο μας ΕΔΩ.
Από τότε όμως, θέλαμε να περάσει ολόκληρο το έτος, για να δούμε την συνολική ετήσια εικόνα, οπότε η κρίση θα είναι αντικειμενικότερη και ορθότερη.
Και αυτό συνέβη… Βρήκαμε τους θανάτους στην Σουηδία, ετησίως και για την τελευταία δεκαετία, και με αυτούς που έχουν γίνει το 2020 (έως τις 11 Δεκεμβρίου). Την προηγούμενη άνοιξη, ήταν πολλοί στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, που ασκούσαν δριμεία κριτική και κατηγορούσαν την πολιτεία της Σουηδίας, ότι ο τρόπος που χειρίζονταν τα του κορωνοϊού, ήταν ανεύθυνος, και καθώς δεν έκαναν lockdown, ότι έβαζαν το οικονομικό όφελος πάνω από τους ανθρώπους κλπ, κλπ.
Από το γράφημα όμως των θανάτων ετησίως, βλέπουμε ότι στο 2020 (συγκεκριμένα έως τις 11 Δεκεμβρίου), οι θάνατοι ήταν 89.491 και είναι σαφώς λιγότεροι, ξανά και για έμφαση, λιγότεροι, από τους θανάτους κατά τα έτη 2018, 2017, 2016, 2015, 2013, 2012 και 2011, δηλαδή είναι λιγότεροι από εφτά στα δέκα χρόνια! Και είναι προφανές, ότι στο διάστημα που απομένει μέχρι την τυπική λήξη του 2020, δεν θα αλλάξει η εικόνα. Μάλιστα, είναι πιθανόν, να έχει λιγότερους θανάτους και από το 2011, όταν είχαν πεθάνει 89.938, οπότε εάν συμβεί και αυτό, το οποίο αυτή την στιγμή δεν το γνωρίζουμε διότι η διαφορά είναι μικρή και μπορεί να ξεπεραστεί, μπορεί και όχι, εάν όμως εντέλει, φέτος (2020) καταγραφούν λιγότεροι θάνατοι από το 2011, τότε φέτος, θα έχει λιγότερους ετήσιους θανάτους, από άλλα 8 χρόνια μέσα στην τελευταία δεκαετία. Εντός της δεκαετίας, το 2020 φαίνεται ότι θα είναι χειρότερο, θα παρουσιάσει δηλαδή περισσότερους θανάτους, μόνο από το 2019 και 2014.
Μα εάν ετησίως, έχει, οποιαδήποτε χώρα, λιγότερους θανάτους, αυτό μόνο αποτυχία δεν μπορείς να το πεις. Και δεν έβλαψε την οικονομία της, αφού lockdown στην Σουηδία δεν εφαρμόστηκε και η οικονομία της δούλευε κανονικά.
Βεβαίως, θα πουν κάποιοι ότι και χωρίς lockdown, η οικονομία της Σουηδίας, παρουσίασε κάμψη. Αυτό όμως ήταν αναπόφευκτο, αφού ως μια προηγμένη χώρα, η οικονομία της είναι παγκοσμιοποιημένη σε πολύ έντονο βαθμό, πράγμα που σημαίνει ότι όταν η γειτονιά της καίγονταν, την πήραν οι γύρω φλόγες, όμως εάν είχε εφαρμόσει lockdown, η κάμψη και ύφεση, θα ήταν πολύ, μα πολύ εντονότερη, διότι θα καίγονταν και το δικό της σπίτι.
Ρωτάμε λοιπόν… Γιατί χρειάζονταν lockdown; Ορίστε, στην Σουηδία που δεν εφάρμοσαν, που η οικονομία δούλευε κανονικά, που στις μεγάλες πόλεις της, ο κόσμος στις ελεύθερές του ώρες, συνωστίζονταν στα μπαράκια και εστιατόρια, χωρίς μάσκες, γιατί δεν ξέφυγαν οι συνολικοί ετήσιοι θάνατοι, και να είχαν πάει π.χ. στους 100 χιλιάδες, και να ήταν υψηλότεροι από τα προηγούμενα χρόνια;
Είναι σαφές ότι στην Σουηδία, οι θάνατοι λόγω κορωνοϊού το 2020, είναι πολλοί. Το ακούμε συχνά πυκνά, από διάφορα μέσα – αλλά τα media κάνουν “θόρυβο”. Όπως πληροφορούμεθα συγκεκριμένα και αξιόπιστα, από το https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries, η Σουηδία έχει καταγράψει 8.279 θανάτους από κορωνοϊό, που την κατατάσσει στην 32η θέση μεταξύ σχεδόν 200 χωρών, έχει δηλαδή, από πλευράς θανάτων από κορωνοϊό, μια σχετικά κακή επίδοση, αφού όσο πιο ψηλά, τόσο χειρότερα. Παρομοίως, εξετάζοντας τους θανάτους από κορωνοϊό, ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων, η Σουηδία κατατάσσεται στην 24η θέση, με 817 θανάτους ανά 1 εκατ. κατοίκων. Όσο περισσότερους θανάτους έχει μια χώρα, ως απόλυτο μέγεθος, ακόμα περισσότερο αναλογικά (ανά 1 εκατ. κατοίκων της), σημαίνει ότι δεν το αντιμετώπισε ενδεχομένως σωστά. Αλλά μόλις είδαμε παραπάνω ότι οι συνολικοί θάνατοι από κορωνοϊό και όλες τις άλλες αιτίες, είναι φέτος στην Σουηδία, λιγότεροι από τα 7 (ενδεχομένως και 8) χρόνια στην τελευταία δεκαετία, κάτι που είναι σαφώς, καλή επίδοση. Από αυτό, μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι εντέλει, αυτοί που πεθαίνουν από κορωνοϊό, που ηλικιακά είναι 70+ στην συντριπτική τους πλειοψηφία και με υποκείμενα νοσήματα, φαίνεται ότι και κορωνοϊός να μην υπήρχε, θα πέθαιναν από διάφορες άλλες αιτίες. Συν το ότι στην Σουηδία που δεν εφάρμοσαν lockdown, και ο κόσμος κυκλοφορούσε, εκ των πραγμάτων, έχουν αποκτήσει κάποια ανοσία “αγέλης” – ας μην μπορούμε να την μετρήσουμε συγκεκριμένα – έναντι του κορωνοϊού, ενώ όλες οι άλλες χώρες που εφάρμοσαν lockdown, δεν έχουν σημειώσει σε κάποιο βαθμό ανοσία “αγέλης”, διότι πως να αποκτήσεις ανοσία εάν είσαι για μεγάλο διάστημα σε lockdown (κλεισμένος, απομονωμένος);
Γιατί λοιπόν τα lockdown που καταστρέφουν τις οικονομίες, και προκαλούν σοβαρή βλάβη στην κοινωνία; Διότι όποιος έχει λόγω lockdown σημαντικά μειωμένο εισόδημα ή δεν έχει και καθόλου επειδή μένει άνεργος, θα έχει άγχος, και το άγχος θα του προκαλέσει, ίσως όχι άμεσα αλλά σίγουρα σε κάποιο βάθος χρόνου, ένα σωρό άλλα προβλήματα, ψυχολογικά ή και οργανικά. Εδώ η κυβέρνηση δεν έχει ευαισθησία; Δεν νοιάζεται για όλους εμάς τους υπόλοιπους πολίτες;
Θα είχε ενδιαφέρον, τέλος, να βλέπαμε και τους ετήσιους θανάτους της τελευταίας δεκαετίας, στην Ελλάδα (με στοιχεία και του 2020), όπως και σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν lockdown.
[update 28.12.2020] Ψάξαμε και βρήκαμε τα στοιχεία των συνολικών ετήσιων θανάτων (από όλες τις αιτίες) στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα, το 2020 και έως και την 44η εβδομάδα (δηλ. έως 01.11ου) οι συνολικοί θάνατοι, από όλες τις αιτίες, κορωνοϊό και κάθε τι άλλο, ήταν 106.322 ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019 ήταν 105.529, δηλαδή στο διάστημα του 2020 και έως 1 Νοε., υπήρξε (μικρή) αύξηση 0,75% σε σχέση με το συγκρίσιμο διάστημα του 2019. Συνεπώς, όπως δείχνουν τα στοιχεία, σε ολόκληρο το 2020, ο αριθμός των θανάτων, από όλες τις αιτίες, θα είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από το 2019. Το 2019 όμως, ήταν η χειρότερη επίδοση της δεκαετίας, δηλαδή είχαν σημειωθεί οι περισσότεροι θάνατοι από το 2010, και κατά τα φαινόμενα, το 2020, θα σημειωθούν περισσότεροι συνολικοί θάνατοι σε σχέση με το 2019, άρα θα καταγραφεί μια αρνητική επίδοση, η χειρότερη της δεκαετίας. Και με δύο lockdown… Επιτυχία;
Σημειώνουμε επιπλέον, ότι: 1. Εάν συγκρίνουμε τον συνολικό αριθμό θανάτων (από όλες τις αιτίες) το 2019 που έχουμε ολοκληρωμένα νούμερα, εμείς είχαμε 124.965 και η Σουηδία είχε 88.766, δηάδή με άλλα λόγια, εμείς είχαμε 36.199 περισσότερους θανάτους (από όλες τις αιτίες), ήτοι 40,8% περισσότερο! Εάν πάλι συγκρίνουμε τους συνολικούς ετήσιους θανάτους (από όλες τις αιτίες) που είχε η χώρα μας την περίοδο του 2020 και έως την 1.11ου, ήτοι 106.322 με τους συνολικούς θανάτους στην Σουηδία την περίοδο του 2020 και έως τις 11 Δεκεμβρίου), αυτοί ήταν 89.491 δηλαδή κατά 16.831 λιγότεροι, και παρόλο που το διάστημα της Σουηδίας, είναι μεγαλύτερο. 2. Με την Σουηδία έχουμε σχεδόν τον ίδιο πληθυσμό, συγκεκριμένα εμείς έχουμε ελαφρώς μεγαλύτερο 10,72 εκατ. έναντι 10,23 εκατ. της Σουηδίας, συνεπώς και δεδομένου ότι η Σουηδία καταγράφει ετησίως αρκετά χαμηλότερο αριθμό συνολικών θανάτων (από όλες τις αιτίες), συνεπάγεται ότι οι θάνατοι αναλογικά, ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων ή ανά χίλιους, στην περίπτωση της χώρας μας είναι ξεκάθαρα, χειρότερα από την Σουηδία. Κατά τα άλλα, τα μέσα “ενημέρωσης” δίδουν έμφαση μόνο στις κακές επιδόσεις της Σουηδίας στα του κορωνοϊού, παρουσιάζοντας την χώρα μας ως ευτυχή, που δεν γίναμε …Σουηδία. Αναρωτιώμαστε λοιπόν, γιατί στην χώρα μας υπάρχει μια ευαισθησία μόνο για τους θανάτους από κορωνοϊό (που από τα δεδομένα της Σουηδίας, αποδείχτηκε ότι εντέλει, πως όσοι πέθαναν από κορωνοϊό, θα πέθαιναν με τον έναν ή άλλο τρόπο, από άλλες αιτίες εάν δεν πέθαιναν από κορωνοϊό), που σε σχέση με το σύνολο των ετήσιων θανάτων, είναι πολύ μικρό μέρος, και δεν υπάρχει μια ευαισθησία, γενικότερα, για όλες τις αιτίες θανάτου; Περίεργη δεν είναι μια μονοδιάσταση, επιλεκτική ευαισθησία;
Τα εν γένει συμπεράσματα, δικά σας. [end update]
* ανοσία αγέλης /herd immunity: Κάποιοι θεωρούν τον όρο προσβλητικό, ότι μειώνει τον κόσμο, τους πολίτες. Βεβαίως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι δόκιμος επιστημονικός όρος, και η σημασία του είναι η δυνατότητα απόκτησης ανοσίας στην κοινωνία, στην περίπτωση μιας επιδημίας ή πανδημίας, χωρίς λήψη περιοριστικών μέτρων. Η επαφή που θα έχουν εκ των πραγμάτων, οι πολίτες με τον (όποιο) ιό, θα κινητοποιήσει το ανοσοποιητικό, το οποίο θα αποκτήσει ταχύτερα αντισώματα, συνολικά στην κοινωνική ομάδα αλλιώς πλήθος, αγέλη, herd.
Εν μέσω πανδημίας του κορονοϊού είδαμε, μέσα σε εννέα μήνες, 1 Μαΐου έως 15 Ιανουαρίου, τις τιμές του αργού πετρελαίου να εξακοντίζονται από 5 δολάρια/βαρέλι αργού πετρελαίου και 8 δολάρια/1000 κυβικά το υγροποιημένο φυσικό αέριο, στα 53 δολάρια/βαρέλι και 19.70 δολάρια /1000 κυβικά πόδια, που αντιστοιχεί με περισσότερο από 120 δολάρια /βαρέλι αργού πετρελαίου.
Η απότομη αύξηση εν μέσω πανδημίας, που ίσως να κρατήσει ακόμα 10 μήνες, σημαίνει ότι η αύξηση της ζήτησης υδρογονανθράκων οφείλεται στο γεγονός ότι τόσο η Βόρεια Ευρώπη όσο και η Βόρειος Ασία έχουν βαρύτατο χειμώνα. Αν οι προβλέψεις της ΝΑΣΑ είναι σωστές, (εικόνα 1) οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία θα είναι οδυνηρές.
Έχουμε υπνωτιστεί, από γεωεπιστήμονες που υποστηρίζουν, ότι η μέση γήινη θερμοκρασία λόγω εκπομπών του CO2 θα αυξηθεί κατά 1 βαθμό κελσίου που θα μας οδηγήσει σε ανείπωτες καταστροφές, όταν μέχρι σήμερα η μέση γήινη θερμοκρασία μέχρι προ τινός ανέβηκε, τα τελευταία 50 χρόνια, κατά 0.4 βαθμούς Κελσίου (εικόνα 2).
Εικόνα 1. Συσχετισμός του αριθμού των ηλιακών κηλίδων (Sunspot Numbers) με την αυξομείωση της μέσης γήινης θερμοκρασίας από το 1600 έως το 2020. Παγετώδεις περίοδοι Maunder, Dalton, Gleissberg και, η αναμενόμενη παγετώδης περίοδος Eddy από το 2020 έως το 2045 +/- 11 χρόνια.
Σήμερα έχει πέσει κατά 0.2 βαθμούς κελσίου, ήτοι η μέση γήινη θερμοκρασία είναι 15.2 βαθμούς Κελσίου. Διερωτάται κανείς πόσες εκατονταετηρίδες θα περάσουν, για να δούμε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό κελσίου, που όπως μας λέει η ιστορία, δεν ήταν ποτέ καταστροφική. Μάλλον το αντίθετο. Οι πολιτισμοί ήκμασαν όταν η μέση γήινη θερμοκρασία ήταν πάνω από τους 15 βαθμούς Κελσίου, εικόνα 3.https://42a9ca756d297d36f1aa791cd4d67b1f.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-37/html/container.html
Τίθεται το ερώτημα αν η χώρα μας που εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τα οποία έχουμε στην Ελλάδα, αλλά οι κυβερνήσεις δεν θέλουν να τα αξιοποιήσουν, είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν αυτή την οικονομική καταστροφή λόγω της επερχόμενης ψύξης του πλανήτη μέχρι το 2045+/- 11 χρόνια (εικόνα 1).
To νευραλγικό υπουργείο
Μέχρι που θα φθάσουν οι τιμές του εισαγόμενου αργού πετρελαίου και του εισαγόμενου συμβατικού φυσικού αερίου εκ Ρωσίας και του μη συμβατικού (υγροποιημένο σχιστολιθικό φυσικό αέριο) από τις ΗΠΑ. Οι επόμενες εκλογές θα έχουν ως κύριο θέμα την οικονομική καταστροφή της Ελλάδας.
Εικόνα 2. Η μηδενική συσχέτιση μεταξύ της αύξησης της μέσης γήινης θερμοκρασίας, των 15.4 βαθμών Κελσίου, περίοδος 2003-2015, και της ανόδου του ατμοσφαιρικού CO2.
Διερωτώμαι ποιά θα ήταν η αντίδραση των παραγωγών ντομάτας της Κρήτης, αν ο πρωθυπουργός τους έλεγε ότι θα πρέπει να σταματήσουν την καλλιέργεια ντομάτας διότι θα εισάγουμε ρωσική ντομάτα εκ Σιβηρίας με διπλάσια τιμή από την τιμή που παράγεται στην Κρήτη. Ή αν θα έλεγε στους ελαιοπαραγωγούς της Κρήτης να σταματήσουν την παραγωγή ελαιολάδου, διότι θα εισάγουμε ελαιόλαδο από το Μαρόκο με διπλάσια τιμή. Αστείο; Και όμως αυτό κάνουμε.
Ευχής έργο είναι σε ένα νευραλγικό υπουργείο όπως αυτό του υπουργείου Περιβάλλλοντος και Ενέργειας, η ηγεσία του πρέπει να προέρχεται από μηχανικούς και επιστήμονες και όχι δημοσιογράφους και δικηγόρους. Αυτό το υπουργείο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ανάπτυξη, την εξωτερική πολιτική και την γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας.
Εικόνα 3. Η άνοδος και η πτώση των πολιτισμών συναρτήσει της μέσης γήινης θερμοκρασίας. Ο σημερινός πολιτισμός με προσδόκιμο ζωής τα περίπου 80 χρόνια είναι η κόκκινη κορυφή.
Δεν θα ασχοληθούμε με ανάλυση της απαράδεκτης απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου γιατί δεν αξίζει να χάνουμε τον χρόνο μας με αποφάσεις που δεν έχουν νόημα και που οδηγούν την ΕΕ στην διάλυσή της, μιας και είναι ανίκανη να λειτουργεί αποτελεσματικά. Υπενθυμίζεται πάλι ότι όταν η Αργεντινή εισέβαλε στα νησιά Falklands το 1982, χρειάστηκαν μόλις τρεις εβδομάδες για να επιβληθούν οι κυρώσεις στις 15 Απριλίου 1982. Η Ελλάδα υποστήριξε τότε την λήψη κυρώσεων που περιελάμβαναν την απαγόρευση των εξαγωγών όπλων στην Αργεντινή και την διακοπή των εμπορικών σχέσεων με τη χώρα αυτή. Καμία σχέση με την χθεσινή απόφαση που μεταχειρίζεται την Ελλάδα και την Κύπρο σαν να ήταν τρίτες χώρες και όχι κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί ως εξής τώρα:
1. Να καταγγείλει το μνημόνιο του 2010 με βάση τις διαδικασίες που προβλέπει η Συνθήκη της Βιέννης περί Συνθηκών. Η Συνθήκη αυτή προβλέπει τη δυνατότητα καταγγελίας για σφάλματα που έγιναν (αρθρο 48), απάτη (άρθρο 49), διαφθορά αντιπροσώπου κράτους (άρθρο 50), εξαναγκασμός αντιπροσώπου κράτους (άρθρο 51), ουσιαστική αλλαγή καταστάσεων (άρθρο 62β).
2. Να θέσει το θέμα της παύσης πληρωμών λόγω πανδημίας γιατί μέχρι το 2028 πρέπει να πληρώσει 66,7 δις ευρώ στους δανειστές.
3. Να τεθεί με επιμονή στο Βερολίνο η πληρωμή του κατοχικού δανείου, η αξία του οποίου κυμαίνεται σε σημερινές τιμές μεταξύ 13 μεχρι 422 δις ευρώ, ακόμη και με απειλή κατάσχεσης γερμανικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην Ελλάδα.
4. Να ανακοινώσει επισήμως ότι δεν θα συμφωνήσει στην επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας όταν είναι να ανανεωθούν και γενικά να τηρεί αρνητική στάση σε θέματα κυρώσεων κατά άλλων τρίτων χωρών.
Τα ανωτέρω θα πρέπει να τεθούν ταυτόχρονα στην ΕΕ και στό Βερολίνο από την Ελλάδα και με τον τρόπο αυτό θα ασκηθεί από την Αθήνα αφόρητη πίεση που ίσως καταλήξει στην επιβολή ουσιαστικών κυρώσεων στην Τουρκία. Διαφορετικά δεν έχει νόημα η παραμονή της Ελλάδας στην ΕΕ.
Παύση της Καταστροφικής Αλιείας από Τουρκικές Μηχανότρατες στα Ελληνικά Νερά
Η αλιεία από τα τουρκικά σκάφη στις ακτές των ελληνικών νησιών έχει σταματήσει – τουλάχιστον προσωρινά – κατά τις τελευταίες τρεις ημέρες. Έπειτα από τη διάσταση που έλαβε τις προηγούμενες ημέρες το θέμα της προκλητικής και καταστροφικής αλιείας από τουρκικές μηχανότρατες στα ελληνικά νερά και με τη δημοσιότητα που προκλήθηκε και από τις σχετικές ανακοινώσεις του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος στις 31/8, καθώς και με τη στοχευμένη και συνεχή ενημέρωση από το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος προς τις ελληνικές αρχές, από το πρωί της Τετάρτης έως και σήμερα Παρασκευή δεν εντοπίζονται πλέον τουρκικές μηχανότρατες στα ελληνικά νερά. Όμως πολλές είναι οι τουρκικές μηχανότρατες που βρίσκονται στα τουρκικά χωρικά ύδατα, πολύ κοντά στην οριογραμμή, όπου κάποιες αλιεύουν και άλλες παραμένουν αδρανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μάρτιο του 2011 ξεκίνησε το «Βήμα Σαρωνικού», πριν από εννέα ( 9 ) ολόκληρα χρόνια. Για να γνωστοποιηθούν όσα εντοπίζαμε και αποκαλύπταμε πως κακοποιούσαν την πατρίδα και την κοινωνία μας από τις μνημονιακές πολιτικές, αρχής γενομένης από την ιστορική απάτη («λεφτά υπάρχουν») και μετέπειτα προδοσία του Γ. Α Παπανδρέου. Προτείναμε οικονομικό πρόγραμμα πολιτικής αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης χρέους χωρίς δανεικά και μνημόνια, με την αξιοποίηση-τιτλοποίηση της ΑΟΖ και άλλων παραγωγικών πηγών και μέσων, στην στρατηγική Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί με τις δικές της δυνάμεις.
Στο διάβα των χρόνων είδαμε να γιγαντώνεται η πλημμυρίδα της παράνομης μετανάστευσης στην Ελλάδα, ώσπου αναμφισβήτητα αποκαλύφθηκε (τον Φεβρουάριο του 2020) η υποκίνηση και υπόθαλψή της συγκεκριμένα από την Τουρκία, παράλληλα με τις αυξανόμενες επεκτατικές διεκδικήσεις αυτής στην ελλαδική και στην κυπριακή ΑΟΖ. Γίναμε μάρτυρες του παγκοσμίως μοναδικού πραξικοπήματος Τσίπρα με την καταπάτηση του δημοψηφίσματος της 5/7/2015, γίναμε μάρτυρες της 2ης μεγαλύτερης εθνικής προδοσίας, μετά από της Κύπρου, στην Μακεδονία, από Τσίπρα-Κοτζιά-Καμμένο. Ζήσαμε την πρωτοφανή εγκληματική καταστροφή στο Μάτι Αττικής και την κυνική συγκάλυψή της.
Όλα αυτά τα χρόνια εμπεδώθηκε η γνώση μέσα από τα γεγονότα πως, στην Ελλάδα το κύριο πρόβλημα και η βασική πολιτική προτεραιότητα, δεν είναι η οικονομία, όπως σύμπαντα τα κόμματα της Μεταπολίτευσης δημαγωγικά προέτασσαν, αλλά το εθνικό ζήτημα, το ζήτημα της εθνικής χειραφέτησης και ανεξαρτησίας. Και είναι η οικονομία που πρέπει αυτή την προτεραιότητα να υπηρετήσει, αποκτώντας υπόσταση παραγωγική, αυτοδύναμη, σύμφωνα με τις εγχώριες δυνατότητες και ανάγκες και όχι τις εισαγωγές και ξένες επιταγές ή τα δάνεια προς κατανάλωση.
Επίσης καταδείξαμε επανειλημμένα πως οι προτάσεις επίλυσης των προβλημάτων, στο εθνικό, στο μεταναστευτικό, στο οικονομικό επίπεδο, είναι αδιέξοδοι με ιδεολογικούς όρους, οι οποίοι φέρουν διχασμό στην κοινωνία και στον λαό και σώρευση των προβλημάτων.
Ήδη από το 2012, μέσα στο παλλαϊκό κίνημα κατά των μνημονίων, προτείναμε ως διέξοδο την Δημοκρατική Πατριωτική Ενότητα (ΔΗΠΕ) Ενωτική πρόσκληση! Καταγγέλλοντας ως εξαπάτηση το διχαστικό δίπολο «δεξιά-αριστερά» (πολλώ δε μάλλον αφού αυτοί που το επικαλούνται, πολιτικά και στρατηγικά, ταυτίζονται μεταξύ τους) αλλά προτάσσοντας την Δημοκρατική Πατριωτική Συμμαχία/ Συνεργασία (ΔΗΠΑΣ).
Σήμερα πιά, καθώς οι ενδοτικές πολιτικές προς την Τουρκία έχουν απαξιωθεί ενώ αυτή εντατικά πολεμοχαρώς απειλεί τον ελληνισμό, καθώς οι ιδεολογίες και η «αλληλεγγύη» έχουν αποκαλυφθεί ως μπερντέδες παντοειδούς λαθρεμπορίας και κερδοσκοπίας, καθώς τα όποια δανεικά επιβαρύνουν το δομικό και θεμελιώδες πρόβλημα επιβίωσης της ελληνικής κοινωνίας, απαιτείται απάντηση: ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟ 2021;
Στον Έβρο και στον covid-19 δώσαμε λύσεις και απαντήσεις.
ΠΑΝΙΣΧΥΡΕΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ – ΣΩΣΙΒΙΟ ΣΤΙΣ ΤΟΥΡΚΟΣΕΙΡΕΣ!
Την εβδομάδα 4 έως και 8 Μαΐου 2020 εκατό περίπου διαφορετικές εταιρίες, «χρηματοδότησαν» με την διαφημιστική τους δαπάνη τουρκικές σειρές της ελληνικής τηλεόρασης, με ένα σύνολο 380 περίπου διαφημιστικών μηνυμάτων!
Από τα 380 περίπου διαφημιστικά μηνύματα τα 146 μεταδόθηκαν το απόγευμα (17.30-18.30) και τα υπόλοιπα το βράδυ (21.30-23.15).
Από την Δευτέρα 4 Μαΐου 2020, η καθημερινή, μεταμεσονύκτια (01.30-03.15) προβολή τουρκικής σειράς από τον ΣΚΑΪ καταργήθηκε και δεν μεταδίδεται πλέον.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε σύνολο 380 περίπου διαφημιστικών μηνυμάτων εκατό και πλέον διαφορετικών εταιρών, τρείς πανίσχυρες πολυεθνικές (Procter & Gamble, Glaxo Smith Kleine και Unilever) κάλυψαν ποσοστό μεγαλύτερο του 20% όλων των διαφημιστικών μηνυμάτων που μεταδόθηκαν από τις τουρκικές σειρές της ελληνικής τηλεόρασης την εβδομάδα 4 έως και 8 Μαΐου 2020!
Στον πίνακα που επισυνάπτεται, καταγράφονται οι διαφημιστικές παρουσίες που εμφανίστηκαν και στις δύο τουρκικές σειρές (απόγευμα και βράδυ), την εβδομάδα 4 έως και 8 Μαΐου 2020 κατά κατηγορία, με όσες συμπλήρωσαν δώδεκα (12) ή περισσότερες διαφημιστικές παρουσίες μέσα στην ίδια εβδομάδα να χαρακτηρίζονται Χρυσοί Χορηγοί.
Την ίδια ακριβώς εβδομάδα που εκατό και πλέον εταιρίες μετέδιδαν εκατοντάδες διαφημιστικά μηνύματα σε τουρκικές σειρές της ελληνικής τηλεόρασης, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ανακοίνωνε στην Ελλάδα τον κατάλογο των επεκτατικών, νέο-οθωμανικών φαντασιώσεων του Ρετζέπ Τ. Ερντογάν, αμφισβητώντας την κυριότητα απροσδιόριστου αριθμού ελληνικών νησιώντου Αιγαίου και ζητώντας την αποστρατικοποίηση (μεταξύ άλλων) ακόμα και της …. Σαντορίνης!
Σε μια εποχή που η ισλαμιστική Τουρκία υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του Ρ. Τ. Ερντογάν, εξαπολύει καθημερινά ένα ύπουλο, προκλητικό και εξαιρετικά επικίνδυνο υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδος σε όλα τα μέτωπα, την ώρα που έρχονται στο φως αποκαλύψεις για τον ενεργό ρόλο της τουρκικής ΜΙΤ στην απόπειρα αποσταθεροποίησης της Ελλάδος με την υποκίνηση γενικού ξεσηκωμού των παράνομων μεταναστών στα κλειστά κέντρα φιλοξενίας των ελληνικών νησιών, κάποιοι παρακολουθούν αμέριμνοι και ανυποψίαστοι «αθώες» τουρκικές σειρές στην ελληνική τηλεόραση!
Καλούμε και πάλι τις Ελληνικές εταιρίες που πραγματοποιούν διαφημιστικές δαπάνες στις τουρκικές σειρές των καναλιών STAR και ΣΚΑΪ, υποστηρίζοντας άθελά τους, αλλά στην πράξη την επικίνδυνη προπαγάνδα των ισλαμιστών της Τουρκίας μέσα στην Ελλάδα, να ευαισθητοποιηθούν επιτέλους, κατευθύνοντας τα πολύτιμα χρήματα της διαφήμισης τους σε άλλες εκπομπές, ανάλογης «ανταποδοτικότητας».
Το αίσχος της Ερντογανικής προπαγάνδας στην Ελληνική κοινωνία μέσα από την προβολή επιδοτούμενων τουρκοσειρών – «βιτρίνας» εδώ και δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, πρέπει να σταματήσει.
Και θα σταματήσει μόνο όταν οι Ελληνικές εταιρίες αποφασίσουν ναδιαφημίσουν πραγματικά τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τα έντυπα τους, και όχι να τα «δυσφημίσουν» μέσα από τις επιδοτούμενες τουρκικές σειρές που μας μεταδίδει η ελληνική τηλεόραση εδώ και δεκαπέντε χρόνια!
Την τελευταία εβδομάδα του μηνός Απριλίου 2020 (27/4-1/5) περισσότερα από 340 διαφημιστικά μηνύματα, εκατό περίπου διαφορετικών εταιριών, «χρηματοδότησαν» τουρκικές σειρές σε ελληνικά κανάλια καθημερινά, το απόγευμα (17.30-18.30), το βράδυ (21.30-23.15) και μετά τα μεσάνυχτα (01.30-03.15).
Από αυτά, 120 περίπου διαφημιστικά μηνύματα μεταδόθηκαν στην απογευματινή τουρκική σειρά του STAR, τα περισσότερα πριν και μετά την καθημερινή σύνδεση για τις δηλώσεις εκπρόσωπων του Υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό. Τώρα που σταματάνε πλέον οι καθημερινές συνδέσεις θα γίνεται αναλυτική καταγραφή των διαφημίσεων και της απογευματινής ζώνης – ήδη την πρωτομαγιά, χωρίς την συνηθισμένη σύνδεση, καταμετρήθηκαν 35 διαφημιστικές προβολές.
75 περίπου διαφημιστικά μηνύματα μεταδόθηκαν στις μεταμεσονύχτιες προβολές (με καζίνα, τουρκικά έπιπλα και ελάχιστες «εκπλήξεις» όπως η Heineken) ενώ οι υπόλοιπες 150 περίπου, στις βραδινές προβολές αυξημένης ακροαματικότητας.
Στον πίνακα που παρατίθεται παρακάτω καταγράφονται οι διαφημιστικές παρουσίες των βραδινών εκπομπών την εβδομάδα 27 Απριλίου – 1 Μαΐου 2020 κατά κατηγορία, με όσους συμπλήρωσαν έξη διαφημιστικές παρουσίες μέσα στην ίδια εβδομάδα να χαρακτηρίζονται Χρυσοί Χορηγοί.
Σε μια εποχή που η ισλαμιστική εξουσία του Ρ. Τ. Ερντογάν εξαπολύει καθημερινά ένα ύπουλο, προκλητικό και εξαιρετικά επικίνδυνο υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδος -με τελευταία τους πρωτομαγιάτικους πυροβολισμούς και την απόπειρα διείσδυσης στον Έβρο καθώς και τις πρόβες απόβασης των ισλαμιστών σε ελληνικό νησί- εμείς αμέριμνοι παρακολουθούμε το άκακο αρνάκι που μας παρουσιάζουν οι επιδοτούμενες τουρκοσειρές της Ελληνικής τηλεόρασης, κρύβοντας με επιμέλεια τον δολοφονικό λύκο που κρύβεται με πολύ μεγάλη προσοχή πίσω από αυτές.
Καλούμε τις Ελληνικές εταιρίες που πραγματοποιούν διαφημιστικές δαπάνες στις τουρκικές σειρές των καναλιών STAR και ΣΚΑΙ, υποστηρίζοντας άθελά τους, αλλά στην πράξη την επικίνδυνη προπαγάνδα των ισλαμιστών της Τουρκίας μέσα στην Ελλάδα, να ευαισθητοποιηθούν επιτέλους, κατευθύνοντας τα πολύτιμα χρήματα της διαφήμισης τους σε άλλες εκπομπές, ανάλογης “ανταποδοτικότητας”.
Το αίσχος της Ερντογανικής προπαγάνδας στην Ελληνική κοινωνία μέσα από την προβολή επιδοτούμενων τουρκοσειρών – «βιτρίνας» εδώ και δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, πρέπει να σταματήσει.
Και θα σταματήσει μόνο όταν οι Ελληνικές εταιρίες αποφασίσουν να διαφημίσουν πραγματικά τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τα έντυπα τους, και όχι να τα δυσφημίσουν –έστω και άθελά τους– μέσα από τις επιδοτούμενες τουρκικές σειρές της ελληνικής τηλεόρασης!
Παρατηρητήριο Διαφημίσεων Τουρκοσειρών στην Ελληνική TV (27/4/20 – 1/5/20)
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
TV ADS
ΤΡΑΠΕΖΕΣ:
1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (NBG) Χρυσός χορηγός. Όσοι επιθυμούν, μπορούν να εκφράσουν την διαμαρτυρία τους στην Διοίκησή της, Τηλ. 210-3341531
2. ALFA BANK
3. EUROBANK
6
3
2
ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ:
1. Wind
2. Cosmote
3. Γερμανός
4
1
1
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ – ΚΑΛΥΝΤΙΚΑ:
1. GlaxoSmithKleine (Corega, Panadol x 2 ADS, Voltarol, Sensodyne x 1 AD) Χρυσός χορηγός. Όσοι επιθυμούν, μπορούν να εκφράσουν την διαμαρτυρία τους στην εταιρία. Τηλ. 210-882100 – Αριθμός Παραπόνου που έχει ήδη κατατεθεί: 00500616.
2. Kabonatura (Neo Bianicid της Aboca)
3. Άρμα Φάρμα (Physiomer / Laboratoire de la Mer)
4. Procter & Gamble (Pantene, Always, Old Spice)
5. BIANEX (Altion Tonovit και Τonotil)
6. Pfizer (Simeco)
7. Mollers
8. Sky Farm (Vitamin C)
9. Sanofi – Aventis (Maalox, Dulco Soft)
10. Bayer (Bepanthol)
11. Uni-Pharma (Apotel, Hypno)
12. Menarini Hellas (Sustenium)
13. UCB A.E. (ZIPTEK)
14. Clinique
15. Estee Lauder
6
5
5
4
4
3
3
3
2
2
2
2
1
1
1
ΚΑΦΕΔΕΣ:
1. Lavazza
2. Nestle (Nespresso)
3. Kafea Terra (Dimello)
4. My Coffee Island
H παντοδυναμία του δολαρίου προκαλεί νέο «πονοκέφαλο» στις οικονομίες ανά τον κόσμο, που ήδη παραπαίουν εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, με τις αναδυόμενες αγορές ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς τα νομίσματά τους καταρρέουν, όπως και η παγκόσμια ζήτηση. Σε ελεύθερη πτώση και τα νομίσματα των μεγάλων οικονομιών με τη στερλίνα στα στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1985, το ευρώ να οδεύει ολοταχώς προς επίπεδα απόλυτης ισοτιμίας έναντι του δολαρίου και τα δολάρια Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας σε ναδίρ πολλών ετών.
Οι επενδυτές εγκαταλείπουν μαζικά τις αναδυόμενες αγορές και συρρέουν στην ασφάλεια του αμερικανικού νομίσματος, με τις δύο έκτακτες και γενναίες μειώσεις επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να μην καταφέρνουν να υπονομεύσουν την ελκυστικότητά του.
Δεν είναι όμως μόνο τα νομίσματα των αναδυομένων που κατρακυλούν. Η στερλίνα βρέθηκε χθες στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1985, κάτω από το 1,19 έναντι του δολαρίου και ξεπερνώντας και τα χαμηλά που είχε αγγίξει την εποχή του βρετανικού δημοψηφίσματος του 2016. Το ευρώ οδεύει προς τα επίπεδα απόλυτης ισοτιμίας έναντι του δολαρίου. Νέο ιστορικό ναδίρ για τη νορβηγική κορόνα, ενώ τα δολάρια Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας έχουν κάνει βουτιά σε χαμηλά πολλών ετών έναντι του αμερικανικού νομίσματος.
Με τους δεσμούς του δολαρίου με την παγκόσμια οικονομία πιο στενούς από ποτέ, το αμερικανικό νόμισμα καλπάζει έναντι των βασικών του ανταγωνιστών και τα κέρδη του εντείνουν τις πιέσεις για επιχειρήσεις και κυβερνήσεις, την ώρα που ήδη αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης των οφειλών τους σε δολάρια, εν μέσω του χάους που προκαλεί η πανδημία του Covid-19 στις διεθνείς αγορές. Το δίλημμα για τις κεντρικές τράπεζες των αναδυομένων οικονομιών, καθώς μειώνουν τα επιτόκια για να στηρίξουν την ανάπτυξη είναι ότι διατρέχόυν τον κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερης αποσταθεροποίησης των εθνικών νομισμάτων, ειδικά εάν μειώσουν υπερβολικά το κόστος δανεισμού.
«Η άνοδος του δολαρίου επιφέρει ακόμη ένα πλήγμα στις αναδυόμενες», επισημαίνει στο Bloomberg ο Μιτούλ Κοτέτσα, στρατηγικός αναλυτής αναδυομένων αγορών στην TD Securities στη Σιγκαπούρη. «Η ζήτηση για το δολάριο αντισταθμίζει και με το παραπάνω τις πιέσεις από τις μειώσεις επιτοκίων της FED. Το ενεργητικό αναδυομένων αγορών θα συνεχίσει να δέχεται σφυροκόπημα, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν το ρίσκο και στρέφονται προς ασφαλή καταφύγια», εξηγεί.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έρχεται να προστεθεί στον ολοένα και μεγαλύτερο κατάλογο των αρχών νομισματικής πολιτικής που προχώρησαν σε έκτακτες μειώσεις επιτοκίων. Νότια Κορέα, Χιλή, Βιετνάμ, Σρι Λάνκα και Πακιστάν έχουν ήδη ανακοινώσει αυτή την εβδομάδα κινήσεις νομισματικής χαλάρωσης, ακολουθώντας το παράδειγμα της FED την Κυριακή. Στον κύκλο μείωσης επιτοκίων αναμένονται και οι κεντρικές τράπεζας Νοτίου Αφρικής, Ινδονησίας και Βραζιλίας εντός των επομένων ημερών.
Οι εκροές κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές έχουν φθάσει σε επίπεδα-ρεκόρ, αγγίζοντας τα 30 δισ. δολάρια μέσα σε 45 ημέρες από την έξαρση του κορωνοϊού, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινσιτούτου(ΙΙF). Όλα τα νομίσματα αναδυομένων αγορών στον συναλλαγματικό δείκτη του Bloomberg έχουν χάσει σημαντικό έδαφος έναντι του δολαρίου από τις 20 Ιανουαρίου -τότε που άρχισαν οι ανησυχίες για εξάπλωση του Covid-19 στην Ασία- με το ρωσικό ρούβλι να έχει υποχωρήσει σε ναδίρ τετραετίας, έχοντας χάσει πάνω από το 20% της αξίας του.
Σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών(BIS), από την εποχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι αιφνίδιες ανατιμήσεις του δολαρίου πιέζουν προς τα κάτω τους ρυθμούς αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου. Ένας από τους λόγους θα μπορούσε να είναι οι στενότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες, καθώς επιβράδυνεται ο δανεισμός στις αναδυόμενες αγορές.
Ιδιαίτερα ευάλωτες οικονομίες και νομίσματα των αναδυομένων χωρών της Ασίας, ξυπνώντας μνήμες της ασιατικής συναλλαγματικής κρίσης, περισσότερο από 20 χρόνια πριν. Η ρουπία Ινδονησίας σημειώνει τις χειρότερες επιδόσεις στην Ασία φέτος, με απώλειες πάνω από 9%, το γουόν Νοτίου Κορέας έχει υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2010 και η ινδική ρουπία υποχώρησε σε ιστορικό ναδίρ.
Δεν είναι μόνο τα νομίσματα αναδυομένων αγορών που «υποφέρουν» από το ράλι του δολαρίου. Το δολάριο Αυστραλίας έχει υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2003 -προκαλώντας πονοκέφαλο στην κυβέρνηση, καθώς εκτοξεύει το κόστος εισαγομένων αγαθών χωρίς να αναπληρώνονται από αυξημένα έσοδα από τομείς όπως ο τουρισμός ή η εκπαίδευση, δεδομένου ότι κλείνουν τα σύνορα λόγω του κορωνοϊού. Η κορόνα Νορβηγίας έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά, με απώλειες πάνω από 16% από τις αρχές του έτους, με τη βουτιά των τιμών του πετρελαίου σε ναδίρ 17 ετών να συμπαρασύρει και τα νομίσματα χωρών εξαγωγής αργού. Πιέσεις και στην ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, με το ευρώ να υποχωρεί και να οδεύει προς τα επίπεδα απόλυτης ισοτιμίας έναντι του αμερικανικού νομίσματος.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες ανά τον κόσμο συντονίζονται, ώστε να διασφαλίσουν επάρκεια δολαρίων στο σύστημα. Η FED μείωσε την Κυριακή το επιτόκιο στις γραμμές ανταλλαγής δολαρίων(dollar-swap) με πέντε ακόμη κεντρικές τράπεζες, χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο που είχε να εφαρμόσει από την εποχή της πιστωτικής κρίσης του 2008.
Πολλοί θεωρούν πως η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση ορίζει ένα άλλο σύστημα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ιδιοποίηση του συστήματος, που είναι εξ αντικειμένου εγκατεστημένο μέσα στα κράτη. Ιδιοποίηση από τον οικονομικό παράγοντα, ο οποίος με το όνομα «αγορές», αυτονομήθηκε από το κράτος και φιλοδοξεί να παίξει ένα διακρατικό ρόλο.
Οι νέοι οικονομικοί ηγεμόνες έχουν θέσει σε ομηρία τις πολιτικές ηγεσίες των κρατών και έχουν εκβάλει από το σκοπό της πολιτικής το συμφέρον των κοινωνιών. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί οι «αγορές» είναι πρωτογενώς παντοδύναμες, αλλά επειδή οι κοινωνίες παραμένουν εγκιβωτισμένες σε αξίες, σε θεσμούς και σε πολιτικές συμπεριφορές του 18ου αιώνα.
Με άλλα λόγια, η μεν οικονομία έχει ήδη μεταβεί στο μέλλον, ενώ οι κοινωνίες παραμένουν δέσμιες σε ένα παρελθόν που παρήλθε ανεπιστρεπτί. Έτσι ανατράπηκαν οι συσχετισμοί υπέρ των «αγορών». Οι κοινωνίες αργοπορούν να αντλήσουν τα αναγκαία συμπεράσματα για το πώς θα ανακτήσουν μια σχετική πολιτική επιρροή.
Όσο συμβαίνει αυτό, η μόνη αντιστασιακή παράμετρος που απομένει για να σφυρηλατήσει μια εναντίωση στην άλωση της πολιτικής τάξης από τις «αγορές» και να αναγκάσει την επαναφορά των πολιτικών του κράτους στο συμφέρον της κοινωνικής συλλογικότητας, είναι η πολιτισμική συνοχή της κοινωνίας των πολιτών που αντλεί δυνάμεις από την εθνική της συλλογικότητα.
Χορηγός συλλογικής ελευθερίας.
Το έθνος, έτσι κι αλλιώς, είναι χορηγός πρωτογενούς συλλογικής ελευθερίας, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατόν να οικοδομηθούν οι λοιπές ελευθερίες, όπως η ατομική, η κοινωνική και η πολιτική. Γι’ αυτό οι αρχαίοι έλεγαν ότι χωρίς την πατρίδα ελεύθερη το άτομο ούτε ελεύθερο μπορεί να είναι ούτε να ευημερεί. Αντιλαμβάνονταν, όμως, το άτομο ως συστατικό μέρος της Πολιτείας όχι ως ιδιώτη.
Σήμερα, το πολιτικό σύστημα είναι δομημένο ως εκλόγιμη μοναρχία, που κατέχεται εξ ολοκλήρου από την πολιτική τάξη με τις κοινωνίες να διατηρούνται ερμητικά έγκλειστες στο καθεστώς της ιδιωτείας. Η διεθνής και η εγχώρια ελίτ διακρίνει ότι η μοναδική απομένουσα δύναμη αντίστασης είναι η εθνική συλλογικότητα. Γνωρίζει επομένως ότι εάν διαρρήξει την πολιτισμική συνοχή της κοινωνίας θα μείνει χωρίς αντίπαλο.
Η εθνική-πολιτισμική συνοχή είναι εκείνη που θα κινητοποιήσει τη σκέψη για να δημιουργήσει αντισώματα απέναντι στη στυγνή πραγματικότητα, η οποία κάνει τις κοινωνίες να αισθάνονται ότι είναι σε πολιτική αδυναμία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελευθερία και την ευημερία τους.
Να ξέρετε ότι ένα πράγμα φοβούνται οι αγορές και οι ελίτ που τις διακινούν: την αξίωση των εθνικών κοινωνιών να γίνουν θεσμικές συνιστώσες του πολιτικού συστήματος. Να μεταβάλουν, δηλαδή, το πολιτικό σύστημα, από εκλόγιμη μοναρχία σε αντιπροσωπευτική Πολιτεία. Να μεταβούν από το έθνος του κράτους στο έθνος της κοινωνίας. Διότι τότε θα χάσουν το πλεονέκτημα της πολιτικής παντοδυναμίας.
Στην ανωτέρω ανάλυση απουσιάζει η ουσιώδης διάκριση ανάμεσα στο εθνικό και υπερεθνικό κεφάλαιο ανάμεσα στο παραγωγικό και παρασιτικό-χρηματοπιστωτικό. Οι αντιθέσεις ανάμεσα σε αυτούς τους δυο παγκόσμιους πόλους της εποχής μας είναι που γεννούν όλες τις πολιτικές εξελίξεις και συγκρούσεις. Η δε αξιοποίηση αυτών των θεμελιωδών αντιθέσεων της εποχής μας είναι που μπορεί πολιτικά, να δημιουργήσει ανατροπές. Όπως συνέβη με το BREXIT ή συμβαίνει στην Ιταλία (και οι δυο χώρες του G7).
Με στόχο της έναρξη παραγωγής φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» το 2025 και με εκτιμώμενα έσοδα για τη Δημοκρατία τα 9,3 δισεκατομμύρια δολάρια για περίοδο 18 ετών, ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης υπέγραψε την Πέμπτη, με τις εμπλεκόμενες εταιρείες, την Άδεια Εκμετάλλευσης του κοιτάσματος και το Συμβόλαιο Αναλογικού Καταμερισμού του Τεμαχίου 12 της Κυπριακής Αποκλειστικής Ζώνης.
Η Άδεια Εκμετάλλευσης του «Αφροδίτη» για περίοδο 25 χρόνων, η πρώτη του είδους που παραχωρείται σε αδειούχους της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, βασίζεται στο τελικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος που συμφωνήθηκε μεταξύ του Υπουργείου Ενέργειας και της συμβασιούχου κοινοπραξίας των Noble Energy, Shell και Delek και το οποίο ενέκρινε, ο Υπουργός Ενέργειας, ύστερα από ενδελεχή μελέτη και διαβούλευση.
Βάσει του Σχεδίου, θα γίνεται μεταφορά του φυσικού αερίου του κοιτάσματος «Αφροδίτη» με απευθείας υποθαλάσσιο αγωγό στο τερματικό υγροποίησης Ίντκου, της Αιγύπτου, από όπου και θα εξάγεται ως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην Ευρώπη και τις διεθνείς αγορές, επιλογή που θεωρείται ως βέλτιστη από το Υπουργείο.
Κατά την τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας, παρουσία και των Πρέσβεων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Ισραήλ, ο κ. Λακκοτρύπης υπέγραψε, παράλληλα, το αναθεωρημένο Συμβόλαιο Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής του Ερευνητικού Τεμαχίου 12 που όπως και η Άδεια Εκμετάλλευσης, εγκρίθηκε την Τετάρτη το Υπουργικό Συμβούλιο.
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου ο κ. Λακκοτρύπης χαρακτήρισε την υπογραφή των συμφωνιών ως ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη που επιτρέπει στη Δημοκρατία για πρώτη φορά να μετατραπεί σε παραγωγό φυσικού αερίου, σημειώνοντας ωστόσο ότι πολλά απομένουν ακόμα να γίνουν.
«Με τη σημερινή εξέλιξη το ενεργειακό μας πρόγραμμα περνά στην επόμενή του φάση όπου ολοκληρώνεται η αλυσίδα υδρογονανθράκων», ανέφερε, σημειώνοντας ότι η Κύπρος έχει περάσει από το στάδιο οριοθέτησης σε αυτό της αδειοδότησης, της έρευνας, της ανακάλυψης και τώρα της εκμετάλλευσης.
Η Κύπρος, πρόσθεσε, θα μετατραπεί σε παραγωγό φυσικού αερίου και εναλλακτική πηγή εφοδιασμού της ΕΕ, ενώ την ίδια στιγμή γίνεται ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα όσον αφορά την υλοποίηση του κοινού οράματος των χωρών της περιοχής για δημιουργία του Διαδρόμου Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη.
Ο Υπουργός σημείωσε ότι απώτερος στόχος της Κυβέρνησης είναι η ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη», να προσδώσει σημαντικά οφέλη στην Κυπριακή Δημοκρατία τα οποία θα περιλαμβάνουν τα έσοδα από την πώληση του φυσικού αερίου, τη δημιουργία οικονομικής δραστηριότητα και θέσεων εργασίας, την απόκτηση τεχνογνωσίας και την ενδυνάμωση της στρατηγικής σχέσης της Κύπρου με τις εμπλεκόμενες χώρες, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Αίγυπτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ.
Τόνισε επίσης ότι η αναθεώρηση του Συμβολαίου του τεμαχίου 12 είναι το προϊόν εντατικών διαπραγματεύσεων που διήρκεσαν ένα σχεδόν χρόνο.
«Θεωρώ ότι η σημερινή εξέλιξη αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό ορόσημο στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακή Δημοκρατίας, το οποίο καταδεικνύει ότι παρόλες τις δυσκολίες το πρόγραμμα μας προχωρεί όπως το έχουν σχεδιάσει», ανέφερε.
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Noble Κιθ Έλιοτ, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επίτευξη αυτού που χαρακτήρισε ως σημαντικό ορόσημο, με την ολοκλήρωση των υπογραφών και τη λήψη των εγκρίσεων, ώστε να προχωρήσουν οι σχεδιασμοί τους για το έργο, που αφορούν την ανάπτυξη και την εξαγωγή του φυσικού αερίου.
Το σημερινό, ανέφερε, ανοίγει ένα μονοπάτι για την ανάπτυξη του «Αφροδίτη». Πρόσθεσε ότι η περίοδος αυτή είναι επίσης πολύ συναρπαστική για τη περιοχή όσον αφορά την ανάπτυξη του φυσικού αερίου και την υπόσχεση που φέρνει η ενέργεια για το μέλλον της. Αναφέρθηκε και στην σύσταση του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στο οποίο η Κύπρος είναι ιδρυτικό μέλος και είπε ότι δημιουργεί πραγματικά ευκαιρίες για διακίνηση αερίου μεταξύ των χωρών και των εθνών της περιοχής αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Εξέφρασε την ευγνωμοσύνη τόσο της εταιρείας όσο και των συνεργατών της για την σημερινή εξέλιξη, όπως επίσης και για την εμπιστοσύνη στην εταιρεία για τη διαχείριση των φυσικών πόρων της χώρας και τη δυνατότητα ανάπτυξής τους προς όφελος του κυπριακού λαού και του κόσμου, γενικότερα.
Αναθεωρημένο Συμβόλαιο Αναλογικού Καταμερισμού
Με βάση το Αναθεωρημένο Συμβόλαιο Αναλογικού Καταμερισμού γίνεται αναπροσαρμογή των οικονομικών όρων του Συμβολαίου έτσι ώστε το έργο να είναι βιώσιμο για την κοινοπραξία σε περίπτωση που υπάρξουν χαμηλές τιμές πετρελαίου, ενώ η Δημοκρατία θα επωφελείται σε περίπτωση που οι τιμές είναι υψηλότερες. Ο μηχανισμός αυτός που ονομάζεται R-factor και ισχύει σε όλα τα άλλα συμβόλαια που υπέγραψε η ΚΔ με τις εταιρείες στη ΑΟΖ, εκτός από αυτά του πρώτου γύρου.
Ο κ. Λακκοτρύπης σημείωσε τη δυσκολία που υπήρξε, όταν η κοινοπραξία ισχυριζόταν ότι δεν μπορούσε να προχωρήσει λόγω των χαμηλών τιμών πετρελαίου που επικρατούν στην αγορά εδώ και μερικά χρόνια, ενώ υπήρχαν και δυσκολίες στο να τους αναγκάσουν να προχωρήσουν γιατί δεν υπήρχαν οι πρόνοιες στο συμβόλαιο που να επέτρεπαν αποτελεσματικό έλεγχο.
Σε αντάλλαγμα της αναπροσαρμογής του Συμβολαίου, η ΚΔ πήρε από την κοινοπραξία δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, «ορόσημα», με αυστηρούς όρους σε περίπτωση παραβίασης που φτάνουν μέχρι και τη δυνατότητα τερματισμού του Συμβολαίου.
Το πρώτο ορόσημο είναι η δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση, το δεύτερο οι λεπτομερείς τεχνικές μελέτες (FEED) και το τρίτο η τελική επενδυτική απόφαση (FID).
«Έχουμε δώσει κάποια ελάφρυνση στην κοινοπραξία σε ό,τι αφορά τις χαμηλές τιμές, με την προοπτική ότι θα μπορούσαμε να πάρουμε περισσότερα αν είναι οι τιμές ψηλές και σε αντάλλαγμα πήραμε αυστηρά χρονοδιαγράμματα ότι το έργο θα προχωρήσει», είπε ο Υπουργός.
Στα 9,3 δις. τα υπολογιζόμενα έσοδα
Στο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής των εταιρειών τα υπολογιζόμενα έσοδα για την Δημοκρατία με βάση το επικρατέστερα σενάριο, ανέρχονται στα 9,3 δισεκατομμύρια δολάρια για 18 χρόνια και κατά μέσο όρο περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Με βάση αυτό το μεσαίο σενάριο, η μέση τιμή το πετρελαίου μπρεντ ορίζεται στα 70 δολάρια το βαρέλι το 2022, με έναν υπολογισμό αύξησης 2%. Οι ποσότητες φυσικού αερίου στο κοίτασμα έχουν υπολογιστεί στα 4,1 tcf.
Το όλο έργο στην πρώτη φάση ανάπτυξής του θα έχει κόστος 3 δισ. ευρώ κεφαλαιουχικής δαπάνης, σε δεύτερη φάση ακόμα 2 δισ. ευρώ με περαιτέρω γεωτρήσεις παραγωγής, και ακόμα 2 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια των 18 ετών σε λειτουργικές δαπάνες.
Τα πρώτα έσοδα από το «Αφροδίτη», όπως είπε ο Υπουργός αναμένονται το 2025. Πρόσθεσε ότι η δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση που θα είναι και γεώτρηση παραγωγής υπολογίζεται ότι θα γίνει μέσα σε 18 μήνες. Ωστόσο ο Υπουργός δεν αποκάλυψε τις υπολογιζόμενες τιμές πώλησης του φυσικού αερίου, αναφέροντας ότι για αυτό έχουν επιτευχθεί κάποιες προκαταρκτικές συμφωνίες, φόρμουλες πώλησης συνδεδεμένες με τις τιμές του μπρεντ. Τόνισε ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει που θα πάει η τιμή του μπρεντ το 2022 ή το 2025 και ότι όλοι οι υπολογισμοί γίνονται με βάση σενάρια.
Περαιτέρω ο Υπουργός ανέφερε ότι και στα τρία σενάρια με 50 δολάρια το βαρέλι, 70 και 80 δολάρια το ποσοστό της Δημοκρατίας είναι πέραν του 50%.
Ο αγοραστής του φυσικού αερίου του κοιτάσματος «Αφροδίτη» θα είναι η εταιρεία Shell.
Όσον αφορά τον αγωγό φυσικού αερίου από το «Αφροδίτη» στο Ίντκου, αυτός δεν περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής και θα συζητηθεί στη συνέχεια με την κοινοπραξία.
Όσον αφορά τις ισραηλινές διεκδικήσεις για το κοίτασμα «Αφροδίτη» που γειτνιάζει με το ισραηλινό «Ισάι», είπε ότι οι συζητήσεις για αυτό συνεχίζονται μέσω μιας θεσμοθετημένης διαδικασίας, η οποία ωστόσο, όπως είπε, δεν σχετίζεται με την ανάπτυξη του «Αφροδίτη».
Μέχρι το 2028, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει μεταβεί από τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άλλες, καθαρότερες πηγές, σύμφωνα με τη δέσμευση του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη.
Αυτό σημαίνει ότι στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να αντικατασταθούν οι λιγνιτικές μονάδες με άλλες, που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικό αέριο. Και φυσικά να ικανοποιηθεί η επιπλέον ζήτηση που θα προκύψει από την προσδοκώμενη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Ο πρωθυπουργός φρόντισε να δώσει το στίγμα χθες, εγκαινιάζοντας τη λειτουργία ενός συμπλέγματος 7 αιολικών πάρκων στον Καφηρέα, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ. Τα αιολικά πάρκα θα τροφοδοτούν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας με συνολική ισχύ 154,1 MW μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου, όπως ειπώθηκε.
Ως γνωστόν, η αύξηση των τιμών στα δικαιώματα ρύπων, π.χ. στα 25 ευρώ ο τόνος CO2, έχει καταστήσει τον λιγνίτη ασύμφορο από οικονομικής πλευράς ενώ παραμένει ρυπογόνος. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι ο δρόμος για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.
Με τις ΑΠΕ μπορεί οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να είναι μηδενικές, να μην υπάρχει εξάρτηση από το εξωτερικό και να είναι πλέον φθηνότερες σε σύγκριση με τον λιγνίτη, όμως η μέση τιμή ανά MW είναι πολύ ψηλότερη σε σχέση με άλλες χώρες.
Στην Ελλάδα, η μέση τιμή από ΑΠΕ έχει υποχωρήσει στα 58 ευρώ έναντι 30-40 ευρώ ανά MW σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Αυτό μπορεί να είναι καλό για τους επενδυτές-ηλεκτροπαραγωγούς αλλά δεν είναι καλό για τους πάσης φύσεως καταναλωτές. Επομένως, κάτι θα πρέπει να γίνει.
Όμως, το σημερινό άρθρο είναι περισσότερο επικεντρωμένο στην αιολική ενέργεια. Η τελευταία είναι επόμενο να εμφανίζει διακυμάνσεις στην παραγωγή καθώς ο άνεμος δεν πνέει πάντοτε σταθερά. Αν και όλοι έχουμε δει τις τεράστιες τουρμπίνες που είναι πάνω στα βουνά και αισθητικά τουλάχιστον δεν είναι ό,τι το καλύτερο. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που τα αιολικά πάρκα έχουν αφήσει ανεξίτηλα σημάδια πάνω σε όμορφες περιοχές με δρόμους κ.λπ.
Είναι λοιπόν εύλογο να ενθαρρυνθούν με οικονομικά κίνητρα αιολικά πάρκα σε παράκτιες περιοχές που το βάθος της θάλασσας δεν είναι πολύ μεγάλο. Εκεί το αιολικό δυναμικό θα είναι πιθανόν μεγαλύτερο και δεν θα ενοχλούν αισθητικά.
Από την άλλη, το κόστος διασύνδεσης με την ξηρά θα είναι μεγαλύτερο όπως κι η συντήρηση.
Με δεδομένο ότι υπάρχουν τόσες πολλές βραχονησίδες, μια λύση θα ήταν η εγκαθίδρυση αιολικών πάρκων πάνω σε αυτές ή γύρω από αυτές ή σε πλωτές δεξαμενές κοντά τους. Ακόμη και φωτοβολταϊκά θα μπορούσαν πάνω τους.
Η στήλη κατανοεί ότι πιθανόν θα προκύψουν ζητήματα με τη γείτονα για κάποιες βραχονησίδες.
Όμως, θα πρέπει να υπάρχουν αφενός βραχονησίδες που πληρούν τα κριτήρια χωρίς να δημιουργούν εντάσεις και αφετέρου να εξετασθεί η λύση είτε των θαλάσσιων αιολικών πάρκων γύρω τους ή των πλωτών δεξαμενών κοντά τους. Αν θυμόμαστε καλά, κάπου το 2009-2010, είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από το εξωτερικό για τη δημιουργία θαλάσσιων αιολικών πάρκων ύψους 1-2 δισ. ευρώ, αλλά δεν προχώρησε. Με τη μέση τιμή ανά MW από ΑΠΕ να είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ, τέτοια πρότζεκτ θα έπρεπε να είναι οικονομικά βιώσιμα. Ιδίως αν η πολιτεία φροντίσει να διασφαλίσει τη διασύνδεσή τους με τον εθνικό κορμό και μειώσει άλλα κόστη, π.χ. γραφειοκρατία.
Άλλες χώρες το έχουν κάνει πράξη. Η Ελλάδα δεν θα πρέπει να είναι η εξαίρεση.
Η κατάληξη της αναδιανεμητικής οικονομικής πολιτικής από το 1974, που ακολούθησαν όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά κόμματα και εφήρμοσαν όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, κατέληξαν στην χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας υπό το βάρος των αδύνατο να εξυπηρετηθούν εξωτερικών δανείων.
Ένα πρώτο ποιοτικό στοιχείο που ανέδειξε η πολιτική κρίση της χρεοκοπημένης Ελλάδας ήταν οι δύο Πρωθυπουργοί που στράφηκαν εναντίον της πατρίδας τους και του λαού τους, ο πρώτος διδάξας και εισαγωγέας των μνημονίων Γ. Α. Παπανδρέου (ΓΑΠ) και το παρακολούθημά του Α. Τσίπρας (με δική του παγκόσμια «πρωτιά», να καταπατήσει δημοψήφισμα που ο ίδιος προκήρυξε και μοναδικός εν Ελλάδι πολιτικός με ευθύνη εκατόμβης θυμάτων). Το δεύτερο ποιοτικό στοιχείο που ανεδείχθη ήταν η συγκρότηση συγκυβερνήσεων από έως τότε εχθρικών μεταξύ τους πολιτικών κομμάτων. Αυτή η νέα πολιτική ποιότητα οδήγησε στην διακυβέρνηση για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία και την Αριστερά η οποία ήσκησε με πρωτοφανή υποτέλεια και αταλάντευτα την απόλυτα λακεδική πολιτική των μνημονιακών-πτωχευτικών-νεοαποικιακών δεσμεύσεων και των ΝΑΤΟϊκών επιταγών. Υπάγοντας την δημόσια περιουσία σε εκατονταετή ενεχυρίαση, παραδίδοντας την ιστορική ελληνικότητα της Μακεδονίας και καταρρίπτοντας την φύλαξη των εθνικών συνόρων.
Έτσι σφραγίστηκαν και ενταφιάστηκαν αξεπέραστα, πολιτικά και ιστορικά, τόσο το μετεμφυλιοπολεμικό μίσος όσο και ο διχασμός Δεξιάς-Αριστεράς καθόσον ταυτίστηκαν όλες οι διχαστικές παρατάξεις πολιτικά και δουλικά ολοσχερώς με την πολιτική των Ξένων Δυνάμεων, που από συστάσεώς του παρεμβαίνουν και κανοναρχούν το νεοελληνικό κράτος. Η Αριστερά απεδείχθη εμπράκτως ως μια αποτυχημένη, συμπλεγματική Δεξιά. Με αυτόν τον τρόπο έκλεισε πλήρως ο κύκλος της «Μεταπολίτευσης».
Η κληρονομία όμως που άφησε αυτή στη νεοελληνική κοινωνία είναι αβάσταχτη: κατεχόμενη βόρεια Κύπρος, παράδοση της ελληνικότητας της Μακεδονίας, ενδοτισμός στην τουρκική επιθετικότητα, ακατάσχετη εισβολή λαθρομεταναστών, οικονομική εξάρτηση και υποτέλεια, κομματική φαυλότης-διαπλοκή και απαξίωση της πολιτικής, το σημαντικότερο δε όλων μια αποσυντεθειμένη παραγωγική βάση που αφοπλίζει το κράτος και αποδομεί την κοινωνία. Και βέβαια όλα αυτά ενταγμένα και προσαρτημένα στο διεθνές περιβάλλον που σπαράσσεται και αναδιατάσσεται από την ιστορική παγκόσμια πολιτική σύγκρουση μεταξύ παρασιτικού και παραγωγικού, εθνικού και υπερεθνικού Κεφαλαίου.
Σήμερα, χωρίς διχαστικά αίτια πολιτικού μίσους και πάθους, ανανήψαντες από τα ιδεοληπτικά συμπλέγματα και θέσφατα, θα μπορούσαμε να εκκαθαρίσουμε όλη αυτή την συσσωρευμένη κόπρο, χρεών και απειλών; Θα μπορέσουμε να φτάσουμε στο 2021 με όρους νέου ξεκινήματος, σωτηρίου και απελευθερωτικού, ανοικοδόμησης της παραγωγής και της πολιτικής; Ίσως. Εν προκειμένω πάντως, η προσπάθεια αυτή όχι μόνον αξίζει αλλά και «είναι όλα τα λεφτά».
Η αρχαία κληρονομιά που εμπεριέχει και περικλείει η ΑΟΖ μας όπως και η Ιστορία μας είναι ο πλούτος μας και το μέλλον μας. Έχουμε τις βάσεις και τα προσόντα, ιδίως τη νηφαλιότητα, ώστε να τα καταφέρουμε.
Οι τιμές των ομολόγων επιδίδονται σε ένα ξέφρενο ράλι και το κόστος δανεισμού των χωρών ανά τον πλανήτη υποχωρεί σε επίπεδα, που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί έως και πριν από λίγους μήνες. Η εξέλιξη αυτή προκαλεί χαμόγελα στα οικονομικά επιτελεία των κυβερνήσεων από τη μία και εντεινόμενους φόβους από την άλλη: τόσο για μία ύφεση στην παγκόσμια οικονομία όσο και για φούσκα στην αγορά. Πόσο δικαιολογημένοι είναι οι φόβοι αυτοί;
Για την ύφεση δεν μπορεί παρά να κοιτάξει κανείς τα ολόενα και πιο απογοητευτικά μακροοικονομικά δεδομένα, όπως και τη διαφαινόμενη στροφή στην δημοσιονομική πολιτική οικονομικών που επέλεγαν σχεδόν εμμονικά την πειθαρχία, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Γερμανίας. Και πάλι όμως αρκεί αυτό για να βλέπει η Ιταλία την απόδοσή του ομολόγου αναφοράς στο 0,9%, η Ελλάδα κοντά στο 1,6%, η Ισπανία και η Πορτογαλία στο μηδέν; Οι επενδυτές εμφανίζονται αχόρτααγοι και για εταιρικό χρέος. Στην πλατφόρμα Tradeweb διαπραγματεύονται εταιρικά ομόλογα επενδυτικής διαβάθμισης της Ευρωζώνης με συνολική αξία 3,4 τρισ. ευρώ. Εξ αυτών ομόλογα αξίας 1,68 τρισ. ευρώ ή το 49,51% έφεραν αρνητική απόδοση στα τέλη Αυγούστου, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία της πλατφόρμα. Το ποσοστό ήταν μόλις 12% τον Ιανουάριο. Η εκτίναξή του άλλους εντυπωσιάζει και άλλους τρομάζει.
Η μεγάλη πηγή ανησυχίας είναι η ελεύθερη πτώση στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων και η αντιστροφή της καμπύλης. Οι επενδυτές πληρώνουν αντί να απαιτούν τόκο για να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε τίτλους δέκα ή ακόμη και τριάντα ετών. Ωστόσο μερίδα επενδυτών εξακολουθεί να καθησυχάζει. Δεν είναι τόσο η άμεση απειλή της ύφεσης όσο το γεγονός ότι τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλοι επενδυτές, που δεν προτιμούν το ρίσκο, αγοράζουν ομόλογα «στον αυτόματο πιλότο». Οι τοποθετήσεις τους γίνονται με βάση προκαθορισμένα μοντέλα ανάλυσης ρίσκου και χάραξης στρατηγικής και αυτά τους υπαγορεύουν αυτή τη στιγμή πως δεν υπάρχει επιλογή, όπως εξηγούν ειδικοί στην Wall Street Journal.
Σημειώνουν επίσης ότι καθώς τα επιτόκια στα δάνεια έχουν μειωθεί αισθητά, οι Αμερικανοί δανειολήπτες προχωρούν μαζικά σε αναχρηματοδότηση των στεγαστικών δανείων τους. Αυτό σημαίνιε ότι τα συνδεόμενα με υποθήκες ομόλογα αποπληρώνονται πιο γρήγορα από ό,τι είχε υπολογιστεί. Οι οργανισμοί που είχαν στην κατοχή τους τα ομόλογα αυτά (τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων κτλ) στρέφονται έτσι με το ρευστό που έχουν στη διάθεσή τους σε μακρύτερης διάρκειας κρατικά ομόλογα. Το ράλι κατά συνέπεια αποκτά ακόμη μεγαλύτερη ορμή.
Σε αρκετούς οι εξελίξεις στις αγορές ξυπνούν μνήμες από το 2007 ή και την παλαιότερη φούσκα στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Σημειώνουν δε ότι πρόκειται για μία φούσκα, που «σιγοβράζει» εδώ και 30 χρόνια, αφού το πάρτι του κρατικού χρέους διαρκεί με μικρά (και κάποιες φορές οδυνηρά) διαλείμματα για τρεις δεκαετίες. Οι αποδόσεις υποχωρούν σταθερά από τη δεκαετια του 1980 έως σήμερα. «Με βάση την ονομαστική τους αξία, πραγματικά δεν είναι καθόλου δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι έχουμε να κάνουμε με μία φούσκα» ομολογεί ο Neil Shearing, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics. Ωστόσο οι οικονομικές συνθήκες είναι τέτοιες ώστε η μαζική στροφή των επενδυτών στο κρατικό χρέος να είναι δικαιολογημένη και όχι ένδειξη φούσκας εκτιμά ο ίδιος.
Ο αναλυτής υπενθυμίζει ότι στη δεκαετία του 1980 η πτώση των ονομαστικών αποδόσεων αντανακλούσε την απομάκρυνση από τη σφιχτή νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ. Στις αρχές εκείνης της δεκαετίας η Fed πάλευε με σταθερά υψηλά επιτόκια να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Όταν η προσπάθεια απέδωσε καρπούς χαλάρωση τη στάση της και ήρθε το ράλι στα κρατικά ομόλογα. Τις επόμενες δεκαετίες ωστόσο μεγάλος μέρος της υποχώρησης στο κόστος δανεισμού είχε να κάνει με δομικές δυνάμεις, όπως η εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης και η σταθερή πτώση των πραγματικών επιτοκίων ισορροπίας (equilibrium interest rates).
Όπως εξηγεί στο σημείωμα της CE o Shearing η πτώση των επιτοκίων οφείλεται σε δύο κατηγορίες παραγόντων, αυτούς που αύξησαν την επιθυμία για αποταμίευση και εκείνος, που περιόρισαν την επιθυμία για επένδυση. Η γήρανση του πληθυσμού στον ανεπτυγμένο κόσμο και η πιο προσεχτική πολιτική των αρχών στον αναδυόμενο κόσμο στνο απόηχο της κρίσης του ’90 αύξησαν για παράδειγμα τα ποσοστά αποταμίευσης. Η πτώση στο κόστος των κεφαλαιουχικών αγαθών και η αυξανόμενη σπουδαιότητα του τομέα υπηρεσιών, όπως και οι χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης, μείωσαν από την άλλη τις επενδύσεις.
Υπό τις συνθήκες αυτές η στροφή στα ομόλογα, έστω και στην υπερβολή της, δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί φούσκα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν πρέπει να προετοιμάζονται για μία μεγάλη διόρθωση- αυτή όμως μάλλον θα είναι στις αγορές μετοχών και εμπορευμάτων.
Η Ολλανδία είχε στη μακρά Ιστορία της γνωρίσει πολλούς εισβολείς και κατακτητές: από τους Ρωμαίους και τους Βίκινγκς, μέχρι τους Ισπανούς και τους ναζί. Όμως τώρα έρχονται αντιμέτωποι με μία νέα και πιο ύπουλη εισβολή: τον υπερτουρισμό.
Την εποχή των φθηνών πτήσεων και του Airbnb, οι αριθμοί των επισκεπτών στη χώρα «εκτοξεύθηκαν». Τον περασμένο χρόνο πάνω από 19 εκατ. άνθρωποι ταξίδευσαν στη χώρα, κατά πολύ περισσότεροι απ’ όσους ζουν εκεί. Και οι προβλέψεις του Εθνικού Γραφείου Τουρισμού αναφέρουν πως μέσα στην ερχόμενη δεκαετία, ο αριθμός των τουριστών θα έχει αυξηθεί έως και 50%, στα 29 εκατ. Υποθέσεις που ανάγκασαν τους πολεοδόμους και τις αρχές να αρχίζουν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου μπροστά στο φαινόμενο του «υπερτουρισμού», ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών άλλων κρατών που, μετά την αρχική ευφορία, βρέθηκαν αντιμέτωποι με την δύσκολη πραγματικότητα της αντιμετώπισης των αυξημένων ροών από τους περαστικούς τουρίστες, που όμως αφήνουν πίσω τους προβλήματα.
Ήδη οι μόνιμοι κάτοικοι της χώρας έχουν αρχίσει να παραπονιούνται για μία σειρά από προβλήματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους. Από τα στίφη αδιάφορα για την κυκλοφορία, την εργασία των κατοίκων κ.λπ., που κατακλύζουν όλες τις ώρες τους δρόμους, είτε πεζή, είτε χρησιμοποιώντας απρόσεκτα ενοικιαζόμενα ποδήλατα και πατίνια, τα περιστατικά βανδαλισμών, αδιακρισίας, παραβάσεων που οφείλονται στην κατανάλωση οινοπνευματωδών, τη φασαρία, την αύξηση του όγκου των σκουπιδιών και άλλα ων ουκ έστι αριθμός.
Το Άμστερνταμ, με τα πολλά μουσεία, την απαράμιλλη αρχιτεκτονική και τα ρομαντικά κανάλια με τις οργανωμένες περιηγήσεις, έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τις «παράπλευρες απώλειες» από τον υπερτουρισμό.
Για να τις αντιμετωπίσουν, οι δημοτικές αρχές επέβαλλαν νέες ρυθμίσεις, περιλαμβανομένου ενός μορατόριουμ για την κατασκευή νέων ξενοδοχείων, αυξημένα πρόστιμα (έως 140 ευρώ) για ανάρμοστη διαγωγή σε δημόσιους χώρους, περιορισμούς στη λειτουργία Airbnb (30 διανυκτερεύσεις το χρόνο) και μία σειρά από περιορισμούς στη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων –όπως ενοικιάσεις ποδηλάτων και πατινιών, πρατήρια ντόνατ κ.λπ.—στο κέντρο της πόλης.
Επιπλέον, από το 2020 θα απαγορεύονται οι οργανωμένες περιηγήσεις στην πασίγνωστη «Γειτονιά με τα Κόκκινα Φανάρια», ενώ χάρις στις νέες κυβερνητικές ρυθμίσεις πολλά από τα διάσημα «καφενεία κάνναβης» έχουν κλείσει. Επίσης έχει αρχίσει να συζητείται και το μέτρο της χρέωσης με εισιτήριο των περιστασιακών επισκεπτών της πόλης, όπως ξεκίνησε να ισχύει στη Βενετία.
Πλέον, όπως τονίζει το Γραφείο Τουρισμού, οι στόχοι της πολιτικής της χώρας έχουν αλλάξει και πλέον από την «προώθηση ως τουριστικού προορισμού» (destination promotion) θα στραφεί στην «διαχείριση του τουριστικού προορισμού» (destination management).
Κλιματική Αλλαγή: Πως ένα φυσικό φαινόμενο μετατράπηκε σε απάτη
Α. Φώσκολος
18029
Η Κλιματική Αλλαγή είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που εμφανίστηκε εδώ και εκατομμύρια χρόνια και μελετήθηκε από τους γεωλόγους του Τεταρτογενούς (Quaternary geologists). Αυτή η κατηγορία των γεω-επιστημόνων μελετούν το παλαιό-κλίμα και την παλαιό-εδαφολογία. Από τα τέλη του 17ου αιώνα μελέτησαν τις παλινδρομικές κινήσεις των παγετώνων που γινόντουσαν κάθε περίπου 120.000 χρόνια, αρχής γενομένης από τα μέσα του Τεταρτογενούς, ήτοι, περίπου, πριν 1.000.000 χρόνια. Την αιτία δεν την γνώριζαν.
Το 1942 οι Γερμανοί συνέλαβαν και φυλάκισαν στο Βελιγράδι έναν διάσημο Σέρβο αστροφυσικό ονόματι Milancovitch. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στις φυλακές μελέτησε τις τροχιές της Γης γύρω από τον ήλιο και παρατήρησε ότι όταν η τροχιά της Γης μεταβάλλεται από κυκλική, που είναι σήμερα, σε ελλειψοειδή έχουμε τους παγετώνες των 120.000 ετών, εικόνα 1. Όταν ο άξονας περιστροφής αλλάζει κλίση κάθε 40.000 χρόνια, έχουμε πάλι μια παγετώδη περίοδο (εικόνα 1).
Εικόνα 1. εκκεντρότητα, αξονική απόκλιση και η μετάπτωση των τροπικών και εαρινών ισημεριών, κύκλοι Milancivitch, που δημιουργούν κλιματικές αλλαγές κάθε 120000 χρόνια, κάθε 40000 χρόνια και κάθε 20000 χρόνια αντιστοίχως, Σταύρος Αλεξανδρής, 2019.
Όταν ο ημερήσιος άξονας περιστροφής της Γης αλλάζει τοποθεσία επανέρχεται στην αρχική του θέση κάθε 20.000 χρόνια. Αυτός ο στροβιλισμός δημιουργεί κάθε 20.000 χρόνια μια παγετώδη περίοδο. Βλέπουμε ότι δεν υπάρχει η επίδραση ούτε του ανθρώπου ούτε του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα. Φυσικά, εκείνη την περίοδο, δεν κάναμε χρήση των υδρογονανθράκων. Παρόλα αυτά είχαμε κλιματικές αλλαγές.
Εικόνα 2. Μερικές τοποθεσίες από τις παγοκολώνες που λήφθηκαν από τον Νότιο Πόλο και που φυλάγονται σε ειδικές αποθήκες του Πανεπιστημίου ΟHIO, USA
Το 1995 εκατοντάδες επιστήμονες από όλον τον κόσμο άρχισαν να κάνουν γεωτρήσεις στον Βόρειο και Νότιο Πόλο, όπως επίσης στη Γροιλανδία (εικόνα 2) για να πάρουν παγοκολώνες που δείχνουν τις κλιματικές αλλαγές τα τελευταία 450.000 χρόνια.
Αυτές οι πάγο-κολώνες ορισμένες μήκους 3.200 μέτρων, (εικόνα 3) φυλάγονται στο μουσείο του πανεπιστημίου Οχάιο των ΗΠΑ ενώ οι πάγο-κολώνες από την Γροιλανδία στο Ινστιτούτο Niels Bohr της Κοπεγχάγης στη Δανία.
Η χθεσινή ανακοίνωση του οριστικού ναυαγίου της λιγνιτικής αποεπένδυσης, ήρθε να προσγειώσει απότομα στην πραγματικότητα, όσους παραμένουν δύσπιστοι απέναντι στις επισημάνσεις για τα τραγικά λάθη και τις ολιγωρίες που οδήγησαν σήμερα τη ΔΕΗ στο «σημείο μηδέν”.
Διότι όπως με την υπόθεση των λιγνιτών, όλη αγορά γνώριζε και είχε προειδοποιήσει εξαρχής ότι πρόκειται για ένα ατελέσφορο εγχείρημα, με ανύπαρκτες ελπίδες επιτυχίας, αντίστοιχα το σύνολο της στρατηγικής που ακολουθήθηκε γύρω από τη μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας την τελευταία 4ετία, έφερε αποτυχίες, απαξίωση και οικονομική κατάρρευση.
Οι Κινέζοι, οι Ρώσοι και οι … Ινδοί, που περίμενε η προηγούμενη κυβέρνηση αλλά και η απερχόμενη διοίκηση της ΔΕΗ, δεν ήρθαν και η σιγουριά για την επιτυχή έκβαση του διαγωνισμού αποδεικνύεται ότι στηριζόταν σε πήλινα πόδια. Η αγορά απάντησε στην πράξη ότι όσοι ονόμαζαν «πετράδια στο στέμμα της ΔΕΗ” τις υπό πώληση λιγνιτικές μονάδες της επιχείρησης ήταν απλά εκτός τόπου και χρόνου.
Το πρόβλημα βεβαίως με την εξέλιξη αυτή είναι ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος για την ανασυγκρότηση της επιχείρησης που καλείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της αγοράς.
Και δυστυχώς, η κατάσταση στην οποία παρέλαβε τη ΔΕΗ η νέα κυβέρνηση, επιβεβαίωσε το μέγεθος των προβλημάτων και της απαξίωσης της εταιρείας, όπως φαίνεται και από τις δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού ενέργειας Κ. Χατζηδάκη.
Ειδικότερα η πρώτη «απογραφή” έδειξε σοβαρότατα προβλήματα στη λειτουργία της εταιρείας, κακή κατάσταση των μονάδων, σημαντική επιδείνωση των οικονομικών μεγεθών, ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων επιλογών και αποφάσεων που ελήφθησαν το προηγούμενο διάστημα.
Απαξίωση των δικτύων
Πρώτον στα δίκτυα, που είναι και ένας από τους τομείς που «καίει” τους καταναλωτές αφού σχετίζονται με τις διακοπές ρεύματος και την ποιότητα της ηλεκτροδότησης: οι επενδύσεις το 2018 μειώθηκαν κατά 50% από τα 304 εκατ. στα 150 εκατ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα υπερδιπλασιάστηκε ο μέσος χρόνος εξυπηρέτησης για απλές συνδέσεις από 16 σε 34 ημέρες.
Η μέση διάρκεια διακοπών ρεύματος αυξήθηκε από τα 98 στα 119 λεπτά ανά πελάτη ενώ αύξηση καταγράφηκε και στη συχνότητα των διακοπών.
Παρά τις δηλώσεις στελεχών που διορίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και τα οποία υπερασπίζονται τα έργα και ημέρες τους, ο ΔΕΔΔΗΕ αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις υλικών, όχι μόνο στύλων (είναι γνωστή η υπόθεση με την παραλαβή των ελαττωματικών σάπιων ξύλινων στύλων που δημιούργησε ελλείψεις και προβλήματα) αλλά και άλλων υλικών που απαιτούνται για επισκευές στο δίκτυο: μετρητές, ασφάλειες, καλώδια παροχών.
Μια ακόμη ένδειξη της προβληματικής κατάστασης που επικρατεί στα δίκτυα διανομής είναι ότι οι καταναλωτές που κάνουν αιτήσεις για νυχτερινό ρεύμα, περιμένουν επί μήνες επειδή δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα ρολόγια.
Και βέβαια υπάρχει προφανές πρόβλημα κακής κατανομής του προσωπικού, καθώς ο ΔΕΔΔΗΕ, θυγατρική της ΔΕΗ, που θα διαχειρίζεται το δίκτυο, δηλαδή έχει ανάγκες σε τεχνικό και όχι σε διοικητικό προσωπικό διαθέτει 2.142 τεχνίτες για 7,5 εκατομμύρια παροχές. Συνολικά στην εταιρεία απασχολούνται 6445 άτομα…
Πρόβλημα με τις διακοπές ρεύματος
Δεύτερον καταγράφεται σοβαρό ζήτημα ασφάλειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας καθώς η κακή κατάσταση του δικτύου, τα προβλήματα των μονάδων αλλά και ο κακός σχεδιασμός ιδιαίτερα στα νησιά έχει ως αποτέλεσμα τις αλλεπάλληλες διακοπές ρεύματος.
Μόνο φέτος και το 2018 καταγράφηκαν 8 σοβαρά περιστατικά:
Το 2019 είχαμε το μπλακ άουτ στα Χανιά το Φεβρουάριο, το μπλακ άουτ στην Κρήτη το Μάρτιο, τη διακοπή στις αρχές του μήνα στην Αν. Θεσσαλονίκη
Το 2018 είχαμε τον Απρίλιο εκ περιτροπής διακοπές ρεύματος στην Κρήτη, το Μάιο στη Θεσσαλονίκη, τον Ιούνιο τέθηκε εκτός λειτουργίας η 4η μονάδα της Καρδιάς ενώ τον Αύγουστο είχαμε το καταστροφικό για τον τουρισμό της Ύδρας μπλακ άουτ.
Παλιές μονάδες παραγωγής
Τρίτον διαπιστώνεται η κακή κατάσταση του στόλου των μονάδων παραγωγής. Το μεγαλύτερο μέρος των μονάδων προστέθηκε στο δυναμικό της ΔΕΗ πριν από 50 ή 40 χρόνια, είναι παλιές αντιοικονομικές και ρυπογόνες ενώ η ΔΕΗ έμεινε εκτός της ανάπτυξης των ΑΠΕ.
Οικονομικά προβλήματα
Τέταρτον τα οικονομικά μεγέθη βρίσκονται στο χειρότερο σημείο της ιστορίας της εταιρίας: τα ληξιπρόθεσμα χρέη ξεπερνούν τα 2,4 δισ. ευρώ χωρίς να υπολογίζονται τα χρέη που έχουν μπει σε διακανονισμό. Τα «φέσια” προς τη ΔΕΗ αντιστοιχούν στο 50% του τζίρου και διογκώθηκαν εξαιτίας της ανοχής στα κινήματα «δεν πληρώνω” που έδειξαν από το 2015 και μετά κυβέρνηση και διοίκηση.
Η μοναδικής έμπνευσης συμφωνία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για απώλεια του 50% της αγοράς στη λιανική μέχρι το τέλος του 2019, σημαίνει ότι μέσα στους επόμενους 5 μήνες θα πρέπει να πέσει το μερίδιο της εταιρείας από το 75% στο 49%. Η ίδια συμφωνία προέβλεπε ότι η ΔΕΗ θα διαθέτει το σύνολο της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της μέσω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ στους ανταγωνιστές της προμηθευτές για να ανοίξει η αγορά.
Τελικά ο στόχος δεν επετεύχθη όπως δείχνουν τα μερίδια αγοράς, ενώ την ίδια στιγμή η ΔΕΗ λέει ότι αναγκάζεται να πουλά σε τιμές κάτω του κόστους με τη ζημιά για το 2018 να υπολογίζεται σε 150 εκατ. ευρώ. Το πλέον εξωφρενικό είναι ότι το ρεύμα από τα ΝΟΜΕ αντί να πάει στους Έλληνες καταναλωτές καταλήγει να επιδοτεί με φθηνή ενέργεια τους καταναλωτές γειτονικών χωρώνκαθώς οι εξαγωγές το 2018 αυξήθηκαν κατά 75%.
Τα προβλήματα αυτά αποτυπώνονται και στις ζημιές που ανακοίνωσε το 2018 και συνεχίζονται το 2019 για τη ΔΕΗ: στο πρώτο τρίμηνο του 2019 είχε λειτουργικές ζημιές 51,3 εκατ. ευρώ ενώ οι ζημιές προ φόρων ξεπέρασαν τα 230 εκατομμύρια.
Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές ότι για να υπάρξει λύση και προοπτική για την εταιρεία, δεν μπορεί να κρυφτούν, όπως συνέβη στο παρελθόν, τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Απαιτείται επίγνωση της κατάστασης, η οποία αποδεικνύεται στην πράξη χειρότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις και πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της η κυβέρνηση η ΝΔ ως αντιπολίτευση…
ΒΗΜΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ 
